Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας. Έχει βάρος 10-20 γραμμάρια και σχήμα κάστανου.
Βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη, ενώ μέσα του περνά η ουρήθρα.
Παράγει το προστατικό υγρό που αποθηκεύεται στον αδένα και εξωθείται κατά την εκσπερμάτιση προς την ουρήθρα.
Ο προστάτης είναι απαραίτητος αποκλειστικά για την εκσπερμάτιση και την αναπαραγωγή.
Οι παθήσεις του όμως είναι συχνές και προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στη σεξουαλική λειτουργία.
Συγκεκριμένα, ένας στους 2 άντρες θα παρουσιάσει συμπτώματα προστατίτιδας, ένας στους 6 άντρες θα παρουσιάσει καρκίνο του προστάτη και ένας στους 3 συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη.
Ποιες είναι οι παθήσεις του προστάτη;
Τρεις είναι οι βασικές παθήσεις του προστάτη:η προστατίτιδα, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και ο καρκίνος του προστάτη.
Ας ενημερωθούμε…
Η προστατίτιδα
Είναι η φλεγμονή του προστάτη
Είναι μια πολύ συχνή πάθηση που πρακτικά θα απασχολήσει 1 στους 2 άντρες κατά τη διάρκεια της ζωής του. Είναι η πιο συχνή ουρολογική πάθηση σε άντρες κάτω των 50 ετών και η τρίτη πιο συχνή μετά την ηλικία των 50.
Σήμερα oι επιστήμονες διακρίνουν… πως διακρίνεται σε…
• οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα είναι μια λοίμωξη του προστάτη που προκαλείται από κάποια βακτήρια. Ο ασθενής παρουσιάζει έντονα συμπτώματα λοίμωξης δηλαδή πυρετό, ρίγος, αδυναμία με συνοδό συχνουρία και δυσουρία.
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και την κλινική εξέταση, η γενική εξέταση αίματος θα επιβεβαιώσει τη λοίμωξη ενώ η καλλιέργεια ούρων θα εντοπίσει το μικρόβιο που είναι υπεύθυνο.
• χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα συνήθως προκαλείται από τα ίδια βακτήρια που προκαλούν και την οξεία. Πιο σπάνια έχουν ενοχοποιηθεί και άλλοι μικροοργανισμοί όπως ο γονόκοκκος, χλαμύδια, μυκόπλασμα και μύκητες. Συχνά υπάρχει χρόνια λοίμωξη των ούρων τα οποία παλινδρομούν στον προστάτη και προκαλούν την προστατίτιδα. Η αιτιολογία της χρόνιας μη βακτηριακής προστατίτιδας δεν είναι ξεκαθαρισμένη.
Τα συμπτώματα είναι παρόμοια και για τις δύο μορφές και περιλαμβάνουν το αίσθημα τάσης ή βάρους στο περίνεο, την περιοχή ανάμεσα στους όρχεις και τον πρωκτό, συχνουρία και επιτακτική ανάγκη κένωσης του εντέρου, αίσθημα ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης, δυσκολία στην ούρηση, καύσος κατά την ούρηση αίσθημα πόνου στους όρχεις ή στη βουβωνική χώρα, ελαττωμένη ερωτική επιθυμία, διαταραχές στη στύση, πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή, πρόωρη ή και επώδυνη εκσπερμάτιση, νυκτουρία, ψυχολογική επιβάρυνση του ασθενούς
Η διάγνωση θα τεθεί από το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Η καλλιέργεια ούρων μπορεί να μην εντοπίσει το μικρόβιο που προκαλεί την προστατίτιδα. Η συλλογή ούρων μετά από μάλαξη του προστάτη αυξάνει την πιθανότητα να βρεθεί ο μικροοργανισμός
• χρόνια προστατίτιδα μη βακτηριακή
Είναι ακριβώς αυτό που περιγράφει το όνομα της, δηλαδή δεν υπάρχουν συμπτώματα. Συνήθως διαγιγνώσκεται τυχαία σε κάποια βιοψία προστάτη που γίνεται για άλλο λόγο. Τα αίτια που την προκαλούν δεν είναι ξεκάθαρα.
Για τη διάγνωση της, η οποία γίνεται με αποκλεισμό άλλων παθήσεων και άλλων τύπων προστατίτιδας, τα συμπτώματα θα πρέπει να επιμένουν για διάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών. Είναι μια χρόνια κατάσταση που ταλαιπωρεί και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Αλλά και για το ουρολόγο είναι μια νόσος που χρειάζεται εμπειρία, καθότι υπάρχουν δυσκολίες στη διαχείριση του ασθενή. Σε αυτό συμβάλει το γεγονός ότι η χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα δεν μπορεί να τεκμηριωθεί εργαστηριακά (οι εξετάσεις αίματος, ούρων, υπέρηχοι είναι φυσιολογικές)
Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη
Ονομάζεται η αύξηση του αδένα που παρατηρείται μετά τα 40 έτη.
Η αύξηση του μεγέθους του προστάτη συχνά συμπιέζει το τοίχωμα της ουρήθρας κυκλοτερώς, προκαλώντας διαταραχές στην ούρηση.
Είναι εξαιρετικά συχνή πάθηση, αφού 1 στους 3 άντρες μετά τα 50 χρόνια θα έχει συμπτώματα εξαιτίας της πάθησης. Οι 4 στους 10 άντρες έχουν συμπτώματα στην 5η δεκαετία της ζωής τους, 7 στους 10 στην 6η δεκαετία, 8 στους 10 στην 7η δεκαετία, για να φθάσουν στο 90% στα 90 χρόνια.
Τα συμπτώματα της υπερτροφίας του προστάτη είναι η συχνοουρία, η μείωση της ακτίνας των ούρων, η νυκτουρία, η δυσουρία, η ακράτεια ούρων, η αίσθηση ότι δεν έχει αδειάσει τελείως η κύστη και ότι έχουν μείνει και άλλα ούρα μέσα, μετά από κάθε ούρηση, η χρόνια κατακράτηση ούρων, η οξεία κατακράτηση των ούρων, η διακεκομμένη ούρηση.
Όταν υπάρχει η υποψία της καλοήθους υπερτροφίας του προστάτη, ένας αριθμός εξετάσεων είναι αναγκαίος για την αναγνώριση του προβλήματος και την επιλογή της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Αυτές περιλαμβάνουν τη δακτυλική από το ορθό εξέταση, το ειδικό προστατικό αντιγόνο, την υπερηχοτομογραφία, την ενδοφλέβιος ουρογραφία, τον ουροδυναμικό ελεγχο, την ουρηθροκυστεοσκόπηση.
Καρκίνος του προστάτη
Είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες,
Προσβάλλει έναν στους έξι,
Αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα).
Η πάθηση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα στα αρχικά στάδια, όπου η νόσος είναι ιάσιμη. Έτσι, η διάγνωση γίνεται μόνο με τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Η πρόληψη βασίζεται σε μία απλή εξέταση αίματος, που μετρά την ποσότητα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα.
Το PSA είναι μια πρωτεΐνη του προστάτη που εμφανίζεται σε μικρές ποσότητες στο αίμα των αντρών απολύτως φυσιολογικά.
Τι είδους αποτελέσματα θα μπορούσε να δώσει η εξέταση PSA;
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια τιμή PSA που να διαχωρίζει το φυσιολογικό από το παθολογικό. Παρόλο που τιμές κάτω από 4 ng/ml θεωρούνται φυσιολογικές, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τιμές αυτές είναι ενδεικτικές και δεν αποκλείουν καρκίνο.
Για παράδειγμα, ένας άντρας που πέρυσι είχε τιμή PSA 1 και φέτος 2 ng/ml έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να έχει καρκίνο από έναν άλλο, η τιμή του οποίου πέρυσι ήταν 4 και φέτος 5 ng/ml. Στην πρώτη περίπτωση, έχουμε ετήσια αύξηση 100%, ενώ στη δεύτερη μόλις 25%.
Άντρες, πάντως, με τιμές PSA πάνω από 10 ng/ml έχουν μεγάλες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο του προστάτη (5 στους 10), εκτός αν πρόσφατα είχαν ουρολοίμωξη ή έβαλαν καθετήρα κύστης.
Η ηλικία παίζει, επίσης, καθοριστικό ρόλο στην εκτίμηση του ασθενή.
Για παράδειγμα, ένας ασθενής 80 ετών με τιμή PSA 2 ή 3 ng/ml, έχει πρακτικά μηδενικές πιθανότητες να πεθάνει από καρκίνο προστάτη, άρα ο επανέλεγχος είναι μάλλον άσκοπος. Αν όμως ένας άντρας 50 ετών παρουσιάσει αύξηση του PSA από 1 σε 3 ng/ml μέσα σε ένα χρόνο, ο τριπλασιασμός αυτός της τιμής εγείρει έντονες υποψίες για καρκίνο που, σε αυτές τις ηλικίες, είναι απειλητικός για τη ζωή.
Η τιμή άρα του PSA είναι ενδεικτική και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από τον Ουρολόγο
Παρενθετικά, αξίζει να αναφέρουμε ότι πάνω από την ηλικία των 50 ετών, περίπου 2 στους 10 άντρες (20%) έχουν αυξημένη τιμή PSA. Τα αυξημένα επίπεδα μπορεί να οφείλονται στον προστατικό καρκίνο, αλλά μπορεί επίσης να σχετίζονται με καλοήθη υπερτροφία προστάτη ή ακόμη και με ουρολοίμωξη ή φλεγμονή του προστάτη (προστατίτιδα).
Παρά τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου, υπάρχουν σαφή μειονεκτήματα της μέτρησης του PSA. Η εξέταση PSA σε ορισμένες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη δείχνει χαμηλές τιμές (περίπου το 1% των καρκίνων), ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ψηλές τιμές θα αναγκάσουν τους γιατρούς να υποβάλουν τους ασθενείς σε βιοψία, χωρίς σημαντικές πιθανότητες εύρεσης καρκίνου.
Για τον λόγο αυτόν, πρόσθετες εξετάσεις και ιδιαίτερα η δακτυλική εξέταση του προστάτη από τον Ουρολόγο είναι πάντα απαραίτητες
Η δακτυλική εξέταση είναι λιγότερο αποτελεσματική από την εξέταση αίματος PSA στην εύρεση του καρκίνου του προστάτη, αλλά μερικές φορές μπορεί να βρει περιστατικά καρκίνου στους άντρες με φυσιολογικά επίπεδα PSA. Δίνει, επίσης, πληροφορίες για το μέγεθος του αδένα και την πιθανότητα παρουσίας φλεγμονής. Μετά την εξέταση αυτήν, ο Ουρολόγος θα κρίνει εάν θα κάνετε βιοψία προστάτη.
Πώς γίνεται η βιοψία προστάτη;
Η βιοψία του προστάτη θα γίνει με τη χρήση ειδικών υπερήχων με ειδική κεφαλή (διορθική), που εισάγεται από τον πρωκτό και απεικονίζει τον αδένα στην οθόνη.
Στη συνέχεια, ο Ουρολόγος θα χρησιμοποιήσει μία λεπτή και μακριά βελόνα, μέσω ειδικής συσκευής στόχευσης, για να λάβει μικρές ποσότητες ιστού από διαφορετικές περιοχές του προστάτη.
Η εμπειρία είναι αποδεκτή με τοπική αναισθησία. Οκτώ στους δέκα άντρες, κατά μέσο όρο, μπορεί να έχουν ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα βιοψίας (αρνητικό για καρκίνο).
Οι πιο συχνές μορφές θεραπείας για εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη είναι:
Ενεργητική παρακολούθηση/επιτήρηση
- Χειρουργική (ριζική προστατεκτομή)
- Ακτινοθεραπεία (βραχυθεραπεία και εξωτερική)
Οι θεραπευτικές επιλογές για τον προχωρημένο (μη εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη) είναι: η ορμονοθεραπεία και η χημειοθεραπεία
Τελειώνοντας ας αναφερουμε λίγα πράγματα για τον ρόλο της μεσογειακής διατροφής σε σχέση με τον προστάτη.
Μια διατροφή πλούσια σε ζωικά λίπη και φτωχή σε φρούτα, λαχανικά και ψάρι θεωρείται ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Αν και κατά καιρούς οι έρευνες προβάλλουν την ιδιαίτερη αξία ορισμένων ουσιών για την προστασία του προστάτη -όπως το λυκοπένιο που περιέχουν οι ντομάτες, η βιταμίνη Ε και το σελήνιο-, εντούτοις δεν υπάρχει συνιστώμενη δίαιτα η οποία προφυλάσσει τον προστάτη από την κακοήθεια
Πάντως, είναι γεγονός ότι στις βόρειες χώρες η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη είναι κατά 20% υψηλότερη σε σύγκριση με την Ελλάδα, γεγονός που αποδίδεται κατά ένα μέρος στη διατροφή.
Ακόμα, έχει διαπιστωθεί ότι το αλκοόλ και ο καφές ερεθίζουν τον προστάτη και μπορεί να επιτείνουν τα συμπτώματα της υπερπλασίας του στους πάσχοντες, γι’ αυτό και οι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωσή τους με μέτρο.
Στατιστικά…Υπολογίζεται ότι το 9,5% των ανδρών άνω των 50 ετών θα παρουσιάσει καρκίνο του προστάτη, αλλά μόνο για το 2,5% εξ αυτών θα είναι θανατηφόρος.
Στατιστικά…είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί.
Στατιστικά ο καρκίνος του προστάτη έχει αργή εξέλιξη.
Είναι σημαντικό να διαγνωστεί έγκαιρα, προτού γίνουν μεταστάσεις .
Πηγές
http://www.imop.gr/pathhseis-prostath-adena/karkinos-prostath
http://www.vita.gr/ygeia/article/1101/kserete-pote-exei-problhma-o-prostaths-sas/
http://www.vita.gr/ygeia/article/4760/pws-tha-ginete-o-prostaths-toy-prostath-sas/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82
http://www.iatronet.gr/ygeia/oyrologia/article/245/kaloithis-ypertofia-prostati.html
http://www.iatrikofalirou.gr/el/diorthiki-biopsia-prostati
http://www.bladderbowel.gov.au/assets/doc/Factsheets/Greek/13TheProstateAndBladderGreek.pdf
http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&ct=12&articleID=15368&la=1
Βιοχημικό Τμήμα
Διαγνωστικών Εργαστηρίων Meganalysis
