Το βαλπροϊκό οξύ ανήκει στα αντιεπιληπτικά φάρμακα. Κύρια δράση του είναι η ελάττωση της διάδοσης των ανώμαλων ηλεκτρικών εκφορτίσεων στον εγκέφαλο, ενώ πιθανώς να ενισχύει τη δράση του γ-αμινοβουτυρικού οξέος στις ανασταλτικές συνάψεις.
Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο πολλών τύπου σπασμών, όπως οι τονικοκλονικοί (στην επιληψία grand mal), οι μερικοί, οι σπασμοί στη μετατραυματική επιληψία και στο status epilepticus. Ακόμα, αποτελεί θεραπευτική λύση στην επιληψία petit mal, σε απουσία σπασμών, στις τυπικές αφαιρέσεις της κατάστασης αυτής.
Η ουσία χρησιμοποιείται και στην ψυχιατρική ως φάρμακο για τη σταθεροποίηση της ψυχικής διαθέσεως, καθώς και για την αντιμετώπιση των διπολικών διαταραχών.
Επιπλέον, έχει βρεθεί ότι το βαλπροϊκό οξύ προφυλάσσει από τις προσβολές 64 ημικρανιακών κεφαλαλγιών, ενώ χρησιμοποιείται και για την θεραπεία του χρονίου άλγους των νευροπαθειών.
Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες του βαλπροϊκού οξέος αποτελούν η δυσπεψία και η προσθήκη βάρους. Πιο σπάνια, προκαλεί κόπωση, ζαλάδα, πονοκεφάλους, ναυτία, τρόμο, απώλεια τριχών και περιφερικά οιδήματα.
Ακόμη, το βαλπροϊκό οξύ παρουσιάζει ως ανεπιθύμητες ενέργειες ηπατοτοξικότητα και τερατογένεση. Προκαλεί θρομβοκυτταροπενία, αλλά και γενικότερα ο μυελός των οστών καταστέλλεται λόγω του φαρμάκου αυτού.
Τέλος, προκαλεί υπεραμμωνιαιμία που μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες του εγκεφάλου.
Η μέτρηση των επιπέδων του βαλπροϊκού οξέος, γίνεται για να ρυθμιστούν ανάλογα οι δόσεις, που λαμβάνει ο ασθενής. Αναλόγως με τα αποτελέσματα της ανάλυσης, η δόση πιθανόν να τροποποιηθεί. Η εξέταση επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να διατηρούνται οι θεραπευτικές συγκεντρώσεις του φαρμάκου στο αίμα.
Η παρακολούθηση και ρύθμιση των επιπέδων του βαλπροϊκού, αποτρέπει την εμφάνιση των πιθανών παρενεργειών του φαρμάκου.
Ο ασθενής πρέπει να συνεννοηθεί σχετικά με τον χρόνο της αιμοληψίας. Συνήθως προτιμάται η αιμοληψία να γίνεται ακριβώς πριν τη λήψη της επόμενης δόσης. Έτσι διασφαλίζεται ότι διατηρείται η ελάχιστη αποτελεσματική συγκέντρωση του φαρμάκου στο αίμα.
Πηγές
C.U.Johannessen. Mechanisms of action of valproate: a commentatory . Neurchem Int 2000; 37:103-10.
Barry JJ, Lembke A, Bullock KD. Current status of the utilization of antiepileptic treatments in mood, anxiety and aggression: drugs and devices. Clin EEG Neurosci 2004;35(1):4-13.
G.Tunnicliff. Actions of sodium valproate on the central nervous system. J Physiol Pharmacol 1999;50:365-447.
S.D.Sibelrstein. Divalproex sodium in headache: literature review and clinical guidelines. Headache 1996;36:547-55.
E.C.Covington. Anticonvulsants for neuropathic pain and detoxification. Cleve Clin J Med 1998; 65 :121-9.
J.K.Acharya, P.Labarca, R.Delgado, K.Jalink, C.S.Zuker. Synaptic defects and compensatory regulation of inositol 158 metabolism in inositol polyphosphate 1-phosphatase mutants . Neuron 1998;20 :1219-29.
