Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένας συνδυασμός μεταβολικών διαταραχών που προάγουν την αθηροσκλήρυνση. Το 1988, ο G. Reaven περιέγραψε τη συνάθροιση αυτών των διαταραχών, την οποία και ονόμασε σύνδρομο Χ.
Στο μεταβολικό σύνδρομο συμπεριλαμβάνονται η σπλαγχνική παχυσαρκία, η δυσλιπιδαιμία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η αντίσταση στην ινσουλίνη με ή χωρίς διαταραχή ανοχής της γλυκόζης, η φλεγμονή και οι διαταραχές πηκτικότητας.
Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες που αποτελούν και αιτίες εμφάνισης του μεταβολικού συνδρόμου, είναι η κληρονομικότητα, η αυξημένη διατροφική πρόσληψη θερμίδων, η μειωμένη άσκηση, το χαμηλό βάρος γέννησης, η αύξηση της ηλικίας και το κάπνισμα.
Η κοιλιακή παχυσαρκία τονίζεται πως είναι η πηγή της δημιουργίας του συνδρόμου.
Επισημαίνουμε ό,τι το λιπώδες ήπαρ (NAFLD), το σύνδρομο υπνικής άπνοιας και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών τεκμηριωμένα σήμερα σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο και την ινσουλινοαντίσταση.
Πολλοί ερευνητές ενοχοποιούν το χρόνιο stress στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου. Η υπερκορτιζολαιμία που προκύπτει, η αύξηση έκκρισης IGF-1, ο υπογοναδισμός, η αύξηση έκκρισης αυξητικής ορμόνης οδηγούν σε ινσουλινοαντίσταση και αυξημένη σπλαχνική παχυσαρκία.
Ακόμα, η αλλαγή στην σύνθεση της εντερικής μικροβιακής χλωρίδος οδηγεί στην εντερική υπερανάπτυξη ελεύθερων λιπαρών οξέων και λιποπολυσακχαριτών που εισέρχονται στη κυκλοφορία διαπερνώντας τον εντερικό φραγμό και ενισχύοντας την ανάπτυξη μεταβολικών διαταραχών και ιστικής ινσουλινοαντίστασης.
Τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να σχετίζονται με τις επιμέρους παθήσεις.
Τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου κατά NCEP ΙΙΙ (NCEP ΙΙΙ-3rd report of National Cholesterol Education Programme-USA), είναι:
- Περίμετρος μέσης >102 cm για άνδρες και >88 cm για γυναίκες
- Τριγλυκερίδια ≥150 mg/dl
- HDL <40 mg/dl για άνδρες και <50 mg/dl για γυναίκες
- Αρτηριακή πίεση, συστολική ≥130 ή διαστολική ≥85 mmHg
- Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥ 110 mg/dl
Ορίζεται ότι έχει κάποιος μεταβολικό σύνδρομο, εάν εμφανίζει παθολογικές τιμές σε τρεις ή περισσότερους από τους παραπάνω παράγοντες.
Στο μεταβολικό σύνδρομο η δυσλιπιδαιμία εκδηλώνεται με αύξηση των τριγλυκεριδίων, μείωση της HDL-C, αύξηση χυλομικρών και VLDL, αύξηση της apo-B, LDL.
Περισσότερο από 80% των ατόμων με μεταβολικό σύνδρομο έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη ενώ παρατηρείται συχνά αύξηση της CRP, TNF-a, IL-6 Α και αύξηση των επιπέδων ΡΑΙ-1 και ινωδογόνου.
Η πρόληψη στηρίζεται στη σωστή υγιεινή διατροφή, όπως είναι η μεσογειακή διατροφή, που δεν θα οδηγεί σε αύξηση του βάρους και θα προλαμβάνει την υπερλιπιδαιμία, την υπέρταση και το διαβήτη.
Πηγές
Α. Μελιδώνης. Καρδιομεταβολικός Κίνδυνος: Μεταβολικό Σύνδρομο και Αθηρωμάτωση. Εκδόσεις Ι. Παρισιάνου 2007
Meigs JB: The metabolic Syndrome. BMJ 2009;327:61
Grundy SM, Cleeman JI, Daniels SR, Donato KA, Eckel RH, Franklin BA, et al Diagnosis and management of the metabolic syndrome: an American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific Statement. Circulation. 2005 25;112(17):2735-52
Cusi K. The role of adipose tissue and lipotoxicity in the pathogenesis of type 2 diabetes. Curr Diab Rep 2010;10:306–315
