Το σύνδρομο Εύθραυστο Χ αποτελεί το συχνότερο σύνδρομo που είναι συνδεδεμένο με τη νοητική υστέρηση.
Πρόκειται για γενετική ανωμαλία στην οποία η μητέρα είναι ο μεταφορέας, που μεταβιβάζει την διαταραχή στους γιους της.
Η συχνότητα του συνδρόμου είναι περίπου 1/5000 γεννήσεις αγοριών, ενώ η συχνότητα των γυναικών φορέων είναι περίπου 1/250 – 1/500 γυναίκες.
Το FXS προκαλείται από την μεταγραφική σίγαση του γονιδίου FMR1 λόγω της προοδευτικής επέκτασης και επακόλουθης μεθυλίωσης των τρινουκλεοτιδικών επαναλήψεων (CGG) στην 5′-μη-μεταφραζόμενη περιοχή του γονιδίου. Αυτές οι πλήρεις μεταλλάξεις προκύπτουν από προ-μεταλλάξεις.
Το FMR1 κωδικοποιεί την πρωτεΐνη FMRP, μια πρωτεΐνη που δεσμεύει το RNA και ρυθμίζει την πρωτεϊνική σύνθεση και άλλες οδούς σηματοδότησης στους νευρωνικούς δενδρίτες.
Η σίγαση του FMR1 πιστεύεται ότι μειώνει την συναπτική πλαστικότητα και την διαφοροποίηση σε όλο τον εγκέφαλο συμπεριλαμβανομένου του ιππόκαμπου.
Οι προ-μεταλλάξεις συνδέονται με φαινότυπους διαφορετικούς από το FXS στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ο κίνδυνος πρόωρης ανεπάρκειας των ωοθηκών σε γυναίκες, και το σύνδρομο τρόμου / αταξίας που συνδέεται με το εύθραυστο X.
Σε μερικές σπάνιες περιπτώσεις, το FXS προκύπτει από ενδογονιδιακές, σημειακές μεταλλάξεις του FMR1 και όχι από την επέκταση της επανάληψης CGG.
Χαρακτηριστικά
-Τα αρσενικά που προσβάλλονται από το σύνδρομο χαρακτηρίζονται από μέτρια έως μεγάλη νοητική υστέρηση.
– Τα θηλυκά μπορούν επίσης να επηρεαστούν αλλά γενικά με ελαφρά νοητική υστέρηση.
-Προβλήματα συμπεριφοράς και γλωσσική καθυστέρηση είναι κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Σύνδρομο Fragile X.
-15% με 20% από τα άτομα που φέρουν το Σύνδρομο Fragile X αναπτύσσουν συμπεριφορές αυτιστικού τύπου.
-Μπορούν επίσης να παρατηρηθούν συχνές ωτίτιδες και ιγμορίτιδα, και επιληπτικές κρίσεις.
Ακόμα άτομα με Σύνδρομο Fragile X έχουν:
- Υψηλή αψίδα ουρανίσκου.
- Στραβισμός (οκνηρό / τεμπέλικο μάτι).
- Μεγάλα αυτιά και μακρύ πρόσωπο.
- Μεγάλοι όρχεις στα αρσενικά.
- Ήπιος τόνος μυών.
- Υπερεκτασιμότητα των αρθρώσεων των δαχτύλων. Πλατυποδία.
- Ήπιες ανωμαλίες των καρδιακών βαλβίδων (λιγότερο συχνά).
- Κακή βλεμματική επαφή. Αποφυγή βλέμματος
- Φτερούγισμα του χεριου.
- Περίεργες χειρονομίες.
- Δάγκωμα χεριών.
- Φτωχές αισθητηριακές δεξιότητες
Η διάγνωση δεν μπορεί να βασίζεται στην κλινική εικόνα, καθώς οι δυσμορφίες μπορεί να είναι ήπιες ή να απουσιάζουν και επομένως βασίζεται σε γενετικές εξετάσεις οι οποίες γίνονται σε όλους τους ασθενείς με νοητική υστέρηση ή αυτισμό.
Η προγεννητική διάγνωση βασίζεται σε υβριδισμό Southern blot σε δείγματα χοριονικών λαχνών ή αμνιακού υγρού.
Η γενετική συμβουλευτική πρέπει να προσφέρεται στην οικογένεια του ασθενούς, προκειμένου να εξηγήσει τον τρόπο κληρονομικότητας των μεταλλάξεων.
Πηγή
The Fragile X Foundation P.O. Box 30023 Denver, CO 80203
https://www.orpha.net/data/patho/GR/–GRgrAbs120.pdf
