Η έναρξη της εφηβείας είναι αποτέλεσμα αύξησης της έκκρισης του εκλυτικού παράγοντα των γοναδοτροπινών GnRH από τον υποθάλαμο στην υπόφυση και εν συνεχεία της απελευθέρωσης της ωχρινοτρόπου LH και ωοθηλακιοτρόπου FSH ορμόνης από την υπόφυση στην κυκλοφορία.
Οι γοναδοτροπίνες FSH και LH είναι υπεύθυνες για τη διαμόρφωση και ωρίμανση των γονάδων και στα δύο φύλα.
Αν και κάθε παιδί έχει το δικό του χρονοδιάγραμμα ενήβωσης, το πρώτο σημείο της έναρξης της ήβης στο κορίτσι ,περίπου στην ηλικία των 10 ετών ,είναι η ανάπτυξη ψηλαφητού μαζικού αδένα που συνοδεύεται από την παρουσία τρίχωσης στο εφήβαιο . Η τρίχωση στην μασχάλη έρχεται 1- 1,5 χρόνο αργότερα.
Στο αγόρι το πρώτο σημείο εφηβαρχής είναι η αύξηση του όγκου των όρχεων (μέση ηλικία 11,5 ετών) .
Πρώιμη ήβη λέμε την ισοφυλετική ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου που εμφανίζεται πριν την ηλικία των 8 ετών στα κορίτσια και πριν τα 9 έτη στα αγόρια .
Η πρώιμη ήβη χαρακτηρίζεται:
- Aπό αυξημένα επίπεδα ορμονών
- Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης
- Από πρώιμη και ταχεία σκελετική ωρίμανση
- Πρώιμη σύγκλειση των επιφύσεων και χαμηλό τελικό ανάστημα κατά την ενηλικίωση
Παράγοντες που επηρεάζουν τον χρόνο έναρξης ενήβωσης
- Αυξημένος δείκτης μάζας σώματος
- Ενδομήτρια δυστροφία
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες
- Ενδοκρινικοί διαταρράκτες
- Γενετικοί παράγοντες
Η πρώιμη ήβη είναι συχνότερη στα κορίτσια. Διακρίνεται σε κεντρική πρώιμη ήβη, που χαρακτηρίζεται από την πρώιμη ενεργοποίηση του νευροενδοκρινικού άξονα υποθάλαμου- υπόφυσης-γονάδες και ελέγχεται από ανώτερα εγκεφαλικά κέντρα και σε περιφερική πρώιμη ήβη ή ψευδοήβη , που είναι ανεξάρτητη του εγκεφάλου και οφείλεται σε αρρενοποίηση ή θηλεοποίηση λόγω αυτόνομης παραγωγής ορμονών του φύλου από τους όρχεις ,τις ωοθήκες και τα επινεφρίδια.
Αίτια κεντρικής πρώιμης ήβης
- Ιδιοπαθής (70-75% των κοριτσιών)
- Ενδοκρανιακοί όγκοι
- Συγγενείς ανωμαλίες
- Τραυματικά αίτια
- Μεταλοιμώδη αίτια
Αίτια περιφερικής πρώιμης ήβης
- Επινεφρίδια (ΣΥΕ, όγκοι)
- Όρχεις (Όγκοι, συγγενής τεστοτοξίκωση)
- Όγκοι και κύστες στις ωοθήκες
- Σύνδρομο McCune-Albright
- Όγκοι που εκκρίνουν ΗCG
- Εξωγενής λήψη στεροειδών φύλου
Διάγνωση πρώιμης ήβης
- Κλινική εξέταση
- Λήψη οικογενειακού ιστορικού και λήψη οικογενειακών συνηθειών διατροφής
- Ορμονολογικός έλεγχος GnRH, Οιστραδιόλη, Τεστοστερόνη, β-HCG, 17-OHPRG, DHEAS, Δ4-Α
- Μέτρηση β-HCG, α-εμβρυικής πρωτείνη
- Ακτινογραφία αριστερού άκρου χειρός για την εκτίμηση της οστικής ηλικίας
- Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και αξονική τομογραφία.
Πηγές
http://paidiatriki-attikon.gr/new/wp-content/uploads/2017/10/%CE%94%CE%99%CE%91%CE%A4%CE%91%CE%A1%CE%91%CE%A7%CE%95%CE%A3-%CE%A4%CE%97%CE%A3-%CE%97%CE%92%CE%97%CE%A3-%CE%A0%CE%A1%CE%A9%CE%99%CE%9C%CE%97-%CE%9A%CE%91%CE%99-%CE%9A%CE%91%CE%98%CE%A5%CE%A3%CE%A4%CE%95%CE%A1%CE%97%CE%9C%CE%95%CE%9D%CE%97-%CE%97%CE%92%CE%97.pdf
https://e-child.gr/wp-content/uploads/2019/06/%CE%93%CE%9A%CE%A1%CE%95%CE%9A%CE%91-%CE%A3%CE%A0%CE%97%CE%9B%CE%99%CE%A9%CE%A4%CE%97-%CE%92%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%9B%CE%99%CE%9A%CE%97.pdf
