Tο ουρικό οξύ είναι προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών, δηλαδή των πρωτεϊνών στον πυρήνα των ανθρώπινων κυττάρων, που κυκλοφορεί στο αίμα.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες αποβάλλεται από τον οργανισμό, σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, ο μηχανισμός αποβολής του ουρικού οξέος δεν λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα τα επίπεδά του στο αίμα να αυξάνονται.
Διεθνώς αυτό υπολογίζεται ότι συμβαίνει στο 15%-20% των ενηλίκων, οι οποίοι έχουν τιμές υψηλότερες από το ανώτατο φυσιολογικό όριο των 6,8 mg/dl. και ετσι, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν υπερουριχαιμία.
Η υπερουριχαιμία είναι παθολογική πρόδρομος κατάσταση της ουρικής αρθρίτιδας και ευθύνεται για το 5-10% των ουρολίθων.
Ποιοι επηρεάζονται από την ουρική αρθρίτιδα;
Γενικά, υπολογίζεται ότι το 3,5% των ενηλίκων πάσχει από ουρική αρθρίτιδα, με τα τρία τέταρτα να είναι άνδρες ηλικίας άνω των 65 ετών
Ειδικά, υπάρχουν δύο κύριες ομάδες ατόμων που επηρεάζονται συνήθως από ουρική αρθρίτιδα:
• άνδρες ηλικίας μεταξύ 40 και 50 ετών.
• ηλικιωμένοι που λαμβάνουν διουρητικά (γνωστά και ως «χάπια νερού» ή χάπια που βοηθούν το σώμα να αποβάλει νερό).
Η ουρική αρθρίτιδα είναι σπάνια σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και ο γιατρός μπορεί να επιθυμεί να διερευνήσει περαιτέρω τα συμπτώματά.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Ένα επεισόδιο ουρικής αρθρίτιδας επέρχεται συνήθως πολύ γρήγορα, συχνά σε μια νύχτα. Η άρθρωση κοκκινίζει πολύ, πρήζεται και είναι εξαιρετικά επώδυνη. Συχνά η άρθρωση πονά έντονα όταν την ακουμπάτε.
Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει συνήθως μία άρθρωση κάθε φορά, συχνά την άρθρωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού. Άλλες αρθρώσεις μπορεί επίσης να προσβληθούν από ουρική αρθρίτιδα, όπως στα χέρια, τους καρπούς, τα γόνατα, τους αστραγάλους και τους αγκώνες.
Χωρίς θεραπευτική αγωγή, ένα επεισόδιο ουρικής αρθρίτιδας συνήθως διαρκεί περίπου μία εβδομάδα. Άλλο επεισόδιο μπορεί να μη συμβεί για μήνες ή ακόμη και χρόνια.
Αν η ουρική αρθρίτιδα δεν ελέγχεται καλά, ο χρόνος μεταξύ επεισοδίων μπορεί να λιγοστεύει, τα επεισόδια να γίνονται πιο σοβαρά και οι αρθρώσεις μπορεί να πάθουν οριστική βλάβη.
Μερικές φορές η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια (μακροπρόθεσμη) πάθηση, προκαλώντας:
•μόνιμο ήπιο πόνο & φλεγμονή των αρθρώσεων που έχουν προσβληθεί
•τόφους – στερεές εναποθέσεις (εξογκώματα) κρυστάλλων ουρικού οξέος, ειδικά στα αυτιά, τα δάχτυλα, τα χέρια, τους βραχίονες, τα γόνατα και τον αγκώνα
•πέτρες στα νεφρά μπορεί να αναπτυχθούν σε άτομα που πάσχουν με υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος και αυτές οι πέτρες μπορεί να περάσουν απαρατήρητες μέχρις ότου να κολλήσουν στον ουρητήρα. Τότε προκαλούν οξύ πόνο, επώδυνη και συχνότερη ούρηση, αίμα στα ούρα, ή ναυτία και έμετο.
Περίπου το 10% των λίθων των νεφρών αποτελούνται από ουρικό οξύ. Αν και οι πέτρες στα νεφρά βρίσκονται συνήθως σε ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα, εντοπίζονται επίσης σε περίπου το 20% των ασθενών που έχουν υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος, αλλά όχι ουρική αρθρίτιδα.
Τα κλασικά συμπτώματα των λίθων των νεφρών είναι ο ξαφνικός και έντονος πόνος στην κοιλιά, τα πλευρά, και τη βουβωνική χώρα, η οποία τείνει να “έρχεται και να φεύγει”. Πρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν αίμα στα ούρα και επώδυνη ούρηση και, εάν υπάρχει μια δευτερεύουσα μόλυνση, μπορεί να εκδηλωθεί και πυρετός.
•Νεφρική ανεπάρκεια. Το πιο σοβαρό σύμπτωμα που συνδέεται με τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος είναι η νεφρική ανεπάρκεια, η οποία εκδηλώνεται ως μειωμένη ούρηση, δύσπνοια, οίδημα στα άκρα, σύγχυση και υπνηλία, κόπωση, ή πόνο στο στήθος.
Η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να αναπτυχθεί σε ασθενείς με λευχαιμία, λέμφωμα Hodgkin και λέμφωμα μη-Hodgkin, λόγω των αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέος. Αυτό είναι συνήθως ένα επακόλουθο της χημειοθεραπείας, η οποία σκοτώνει τα κακοήθη κύτταρα και απελευθερώνει ουρικό οξύ.
Αυξημένη παραγωγή ουρικού οξέος μπορει να οφείλεται σε:
•Αυξημένη πρόσληψη πουρινών με την τροφή, δηλαδή αυξημένη κατανάλωση εντοσθίων (συκώτι, νεφρά), κρέατος μικρών ζώων με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος (κρέας από αρνί, κατσίκι), θαλασσινών, προιόντων κυνηγίου, φασόλια, σπανάκι, μανιτάρια, κουνουπίδι, αρακάς, σπαράγγια κ.α.
•Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ.
•Αυξημένη ανακύκλωση πυρηνοπρωτεινών που παρατηρείται σε ορισμένα αιματολογικά νοσήματα καθώς και σε άλλα νοσήματα όπως ψωρίαση.
•Ύπαρξη γενετικών ανωμαλιών σε ένζυμα που συμμετέχουν στο μεταβολισμό του ουρικού οξέος.
•Ιδιοπαθής υπερουριχαιμία (αύξηση της τιμής του ουρικού οξέος στο αίμα).
Ελαττωμένη αποβολή του ουρικού οξέος από τους νεφρούς μπορεί να οφείλεται σε:
•Nεφρική βλάβη.
•Διάφορα φάρμακα.
•Καταστάσεις που προκαλούν μείωση του ph των ούρων.
•Καταστάσεις οξέωσης (διαβητική, γαλακτική νηστεία).
Πώς γίνεται η διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας
Ο γιατρός σας θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματά σας, το ιατρικό ιστορικό και το οικογενειακό ιστορικό της ουρικής αρθρίτιδας.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
-Υπερουριχαιμία (υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος στο αίμα)
-Κρύσταλλοι ουρικού οξέος στο αρθρικό υγρό
-Περισσότερες από μία εξάρσεις οξείας αρθρίτιδας
-Αρθρίτιδα που αναπτύσσεται σε 1 ημέρα και δημιουργεί μία πρησμένη, κόκκινη, και ζεστή άρθρωση
-Έξαρση αρθρίτιδας σε μία μόνο άρθρωση, συνήθως στο δάχτυλο του ποδιού, τον αστράγαλο, ή το γόνατο.
Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας, ο γιατρός σας μπορεί να πάρει ένα δείγμα υγρού από μια φλεγμονώδη άρθρωση και να ψάξει για κρυστάλλους που συνδέονται με την ουρική αρθρίτιδα.
Μπορεί να προληφθεί η ουρική αρθρίτιδα;
Τα καλά νέα είναι ότι η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να προληφθεί.
Μιλήστε στο γιατρό σας σχετικά με τους τρόπους πρόληψης της ουρικής αρθρίτιδας, που περιλαμβάνουν:
•Φάρμακα: Υπάρχουν φάρμακα που μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα σας
•Αλκοόλ: Περιορίστε την ποσότητα αλκοόλ που πίνετε γενικά και αποφεύγετε να πίνετε πολύ αλκοόλ κάθε φορά.
•Απώλεια βάρους: Αν είστε υπέρβαρο άτομο, πρέπει να χάσετε βάρος σταδιακά. Βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας είναι υγιεινή επειδή οι «αυστηρές» δίαιτες ή δίαιτες «ασιτίας» μπορεί πράγματι να αυξήσουν τα επίπεδα ουρικού οξέος. Δείτε ένα διαιτολόγο για συμβουλές.
•Αλλαγές στη διατροφή: Πιστεύεται ότι ορισμένες τροφές μπορεί να προκαλέσουν επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας. Αυτές οι τροφές τείνουν να περιέχουν υψηλά επίπεδα πουρίνης.
Ωστόσο, θεωρείται ότι δεν προκαλούν ουρική αρθρίτιδα όλες οι τροφές που είναι πλούσιες σε πουρίνες.
Υπάρχουν επίσης ελάχιστες επιστημονικές αποδείξεις ότι αν αποφεύγετε τροφές που είναι πλούσιες σε πουρίνες μπορείτε να μειώσετε επιτυχώς τα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας.
Πουρίνες υπάρχουν σε πολλά τρόφιμα, ιδίως στα κρέατα, τις αντζούγιες, τις ρέγκες, τα σπαράγγια και τα μανιτάρια.
Οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση φρουκτόζης (αναψυκτικών) συνδέεται με υψηλότερα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα.
•Πολύ βοηθάει η κατανάλωση άφθονου νερού (συνιστώνται 1-2 λίτρα νερό την ημέρα, συν 1-2 λίτρα από άλλα υγρά). Η καφεΐνη πρέπει να αποφεύγεται απ’ αυτούς που έχουν υψηλό ουρικό οξύ στο αίμα και ουρική αρθρίτιδα, διότι έχοντας αυτή διουρητική δράση επιτείνει την υπερουριχαιμία.
•Η βιταμίνη C (κατανάλωση πολλών πορτοκαλιών) βοηθά τους νεφρούς να αποβάλλουν μεγαλύτερες ποσότητες ουρικού οξέος στα ούρα.
Πηγές
http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=427554&catID=1
http://medlabgr.blogspot.com/2013/03/blog-post_26.html
http://www.onmed.gr/ygeia/item/322204-ouriko-oksy-ti-prokalei-kai-pos-antimetopizetai
Διαγνωστικά εργαστήρια Meganalysis
