Ομφαλοπλακουντιακό αίμα ονομάζεται το αίμα που συλλέγεται κατά τη διάρκεια του τοκετού ή αμέσως μετά από αυτόν με φλεβοκέντηση της ομφαλικής φλέβας.
Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική πηγή πολυδύναμων στελεχιαίων αιμοποιητικών κυττάρων (HSCs).
Σήμερα έχουν δημιουργήθεί τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος που κρατούν αποθηκευμένες στην κρυοσυντήρηση, μονάδες ομφαλοπλακουντιακού αίματος με σκοπό να χρησιμοποιηθούν για μεταμόσχευση, μετά από γραπτή συναίνεση της μητέρας.
Περιπου 40.000 μεταμοσχεύσεις HSCs πραγματοποιούνται ανά έτος παγκοσμίως.
Η ενδοφλέβια έγχυση των HSCs, προσφέρει σημαντικά οφέλη σε ένα μεγάλο φάσμα κακοήθων και καλοήθων αιματολογικών παθήσεων.
Σε μελέτη, (Tomblyn et al, 2009.) που περιέλαβε 623 ασθενείς με λευχαιμία εκ των οποίων άλλοι υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων προερχόμενα από μυελότων οστών και άλλοι από ομφαλοπλακουντιακό αίμα, διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς που έλαβαν αιμοποιητικά κύτταρα μυελού οστών τόσο από συγγενείς δότες, όσο και από συμβατούς μη συσχετιζόμενους δότες, είχαν παρόμοιο διάστημα επιβίωσης ελεύθερο λευχαιμίας, με εκείνους που είχαν μεταμοσχευθεί με αντίστοιχα αιμοποιητικά κύτταρα προερχόμενα απο ομφαλοπλακουντιακό αίμα.
Έπιπρόσθετα, η αλλογενής μεταμόσχευση HSCs από HLA ταυτόσημους ή συγγενείς δότες είναι ο μοναδικός τρόπος θεραπείας σε ασθενείς με μείζονα θαλασσαιμία ή δρεπανοκυτταρική αναιμία. Το ποσοστό του κινδύνου των επιπλοκών σε νεαρής ηλικίας μεταμοσχευμένους με HSCs μυελού των οστών ασθενείς με μείζονα θαλασσαιμία ή δρεπανοκυτταρική αναιμία κυμαίνεται μεταξύ 12 και 27 τοις εκατό, ενώ το αντίστοιχο στην περίπτωση της χρήσης HSCs από ομφαλοπλακουντιακό αίμα, κυμαίνεται μεταξυ 6 και 11 τοις εκατό.
Τα τελευταία χρόνια, ασθενείς με Μουκοπολυσακχαρίδωση τύπου 1, Αδρενολευκοδυστροφία, μεταχρωματική λευκοδυστροφία , νόσος Krabbe, έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση HSCs από συμβατούς δότες, φορείς ή όχι των ασθενειών αυτών με αποτέλεσμα την κλινική βελτίωση αρκετών από αυτών.
Η ωφέλεια από την παραπάνω μεταμόσχευση προέρχεται κυρίως από την υποκατάσταση του ενζύμου που απουσιάζει στα κύτταρα του λήπτη, από τα κύτταρα του δότη.
Σε μελέτη, ( V.K.Prasad et al, 2008) που αφορούσε 159 παιδιατρικούς ασθενείς, οι οποίοι μεταμοσχεύθηκαν με στελεχιαία αιμοποιητικά κύτταρα προερχόμενα από ομφαλοπλακουντιακό αίμα, παρατηρήθηκε πενταετής επιβίωση μετά τη μεταμόσχευση σε υψηλά ποσοστά.
Ακόμα, η χρήση των στελεχιαίων κυττάρων για την βελτίωση της καρδιακής λειτουργικότητας μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου, αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική διαδικασία.
Σε αυτή τη διαδικασία, έχει διαπιστωθεί ό,τι τα στελεχιαία κύτταρα προερχόμενα από ομφαλοπλακουντιακό αίμα, έχουν μεγαλύτερη πολλαπλασιαστική ικανότητα και μεταμοσχευτική αποτελεσματικότητα.
Όσο αναφορά τις αγγειακές παθήσεις εγκεφάλου, ήδη από το 2001 είχε αποδειχθεί ότι η έγχυση στελεχιαίων κυττάρων από ομφαλοπλακουντιακό αίμα σε ποντίκια που είχαν υποστεί πειραματική σύγκλειση καρωτιδικής αρτηρίας ως μοντέλο εγκεφαλικής ισχαιμίας, είχε σαν αποτέλεσμα την αναστροφή ορισμένων βλαβών της νόσου τόσο σε ανατομικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο (Chen et al, 2001).
Ακόμα, τα στελεχιαία κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος μπορούν επίσης να διαφοροποιηθούν σε επιθηλιακά κύτταρα δέρματος και έτσι να βοηθήσουν στην επούλωση τραυμάτων , εγκαυμάτων ή ελκών.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση των διαβητικών ελκών αποδείχθηκε ότι η έγχυση στελεχιαίων κυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος, προάγει την επαναγγείωση καθώς και την εναπόθεση κολλαγόνου βελτιώνοντας και επιταχύνοντας δραματικά την επούλωση του διαβητικού έλκους (Elsharawy et al, 2012).
Στις Η.Π.Α. διαγιγνώσκονται περίπου 15.000 νέες περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη τύπου1 ανά έτος σε νεαρά άτομα. Μέσα στις προσπάθειες για την θεραπεία του, περιλαμβάνεται και η εφαρμογή της αναγεννητικής ιατρικής με τη χρήση των στελεχιαίων κυττάρων.
Συμπερασματικά, η χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος βρίσκει εφαρμογή σε θεραπείες ασθενειών του αίματος και του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ παράλληλα εξελίσσει τις έρευνες για νέες, καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την καρδιακή νόσο, την εγκεφαλική παράλυση, το διαβήτη και των κακώσεων του νωτιαίου μυελού.
