Η λεμφαδενίτιδα είναι η οξεία ή χρόνια φλεγμονώδη εξεργασία των λεμφαδένων που προκαλείται από ιούς, βακτήρια, μύκητες, πρωτόζωα.
Η λοίμωξη με κυτταρομεγαλοϊό προκαλεί εντοπισμένη ή γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια σε ασυμπτωματικούς ασθενείς ή σε ασθενείς με συστηματικά συμπτώματα τύπου λοιμώδους μονοπυρήνωσης και αρνητικά ετερόφιλα αντισώματα. Κύτταρα μολυσμένα με τον ιό περιέχουν ηωσινοφιλικό, ενδοπυρηνικό έγκλειστο ή και μικρότατα κυτταροπλασματικά έγκλειστα. Η διάγνωση μπορεί να γίνει με ανοσοϊστοχημικές χρώσεις, τεχνικές in situ υβριδισμού, μοριακές τεχνικές και εξέταση αίματος που θα αποδείξει την παρουσία αντισωμάτων του ιού.
Η Λεμφαδενίτιδα νόσου εξ ονύχων γαλής (cat scratch disease) είναι μία από τις συχνότερες αιτίες χρόνιας καλοήθους λεμφαδενίτιδας που οφείλεται σε λοίμωξη από Bartonella henselae. Οι ασθενείς αυτοί έχουν έρθει σε επαφή με γάτες που έχουν μολυνθεί και παρουσιάζουν δερματικές αλλοιώσεις που συνοδεύονται από πυρετό.
Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με ιστολογική διάγνωση, μοριακές τεχνικές και εξέταση αίματος για τον έλεγχο των αντισωμάτων.
Η φυματιώδης λεμφαδενίτιδα μπορεί να παρουσιαστεί μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με πνευμονική ή διάχυτη λοίμωξη. Οι λεμφαδένες σε ανοσοεπαρκείς ασθενείς με λοίμωξη από Mycobacterium tuberculosis παρουσιάζουν πολλαπλά, καλά σχηματισμένα κοκκιώματα επιθηλιοειδών ιστιοκυττάρων με παρουσία γιγαντοκυττάρων τύπου Langhans και κεντρική, τυροειδικού τύπου νέκρωση.
Για την διάγνωση είναι χρήσιμη η εργαστηριακή χρώση Ziehl-Neelsen, η καλλιέργεια, οι μοριακές τεχνικές ανίχνευσης και η ιστολογική εξέταση.
Η μη φυματιώδης μυκοβακτηριδιακή λεμφαδενίτιδα οφείλεται σε λοίμωξη από άτυπα μυκοβακτηρίδια και συνήθως παρατηρείται σε παιδιά με ανοσοανεπάρκεια.
Στην ιστολογική εξέταση οι λεμφαδένες παρουσιάζουν πολλαπλά νεκρωτικά ή μη κοκκιώματα με γιγαντοκύτταρα τύπου Langhans καθώς και ουδετερόφιλα και πυρηνική σκόνη στις περιοχές της νέκρωσης.
Οι μυκητιασικές λεμφαδενίτιδες παρατηρούνται συνήθως σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς και συνήθως συνοδεύονται από πνευμονική λοίμωξη. Πιο συχνά οφείλονται σε λοίμωξη από ιστόπλασμα (Histoplasma capsulatum) ή κρυπτόκοκκο (Cryptococcus neoformans). Χαρακτηρίζονται από κοκκιωματώδη, νεκρωτική ή μη, φλεγμονή. Η διάγνωση γίνεται με ειδικές ιστοχημικές χρώσεις και καλλιέργειες.
Η λεμφαδενίτιδα από τοξόπλασμα παρατηρείται κυρίως σε ανοσοεπαρκείς ασθενείς και οφείλεται σε λοίμωξη από Toxoplasma gondii.
Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος για την ανίχνευση των αντισωμάτων και με μοριακές τεχνικές. Η ιστολογική εξέτση μπορεί επίσης να επιβεβαιώσει την διάγνωση.
Πηγές
Ioachim’s Lymph Node Pathology, 4th edition, eds H.L. Ioachim & L.J. Medeiros, Lippincott Williams & Williams, 2009.
