To σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (Acquired Immune Deficiency Syndrome) είναι νόσος του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλείται από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (Human Immunodeficiency Virus, HIV).
Από το 1988, η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS. Η παγκόσμια επιδημία του ιού HIV, προκάλεσε παγκοσμίως περισσότερους από 35 εκατομμύρια θανάτους τα τελευταία 30 χρόνια, από τους συνολικά 70 εκατομμύρια ανθρώπους που σε κάποια στιγμή της ζωής τους κόλλησαν τον ιό. Σήμερα, περίπου 37 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο πάσχουν από AIDS, εκ των οποίων τα 22 εκατομμύρια υπόκεινται σε κάποιου είδους θεραπεία.
Ο ιός του AIDS είναι ένας ρετροϊός. Έχει δηλαδή γενετικό υλικό το RNA, το οποίο με τη δράση ενός ενζύμου που λέγεται αντίστροφη μεταγραφάση μετατρέπεται σε DNA για να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα του ανθρώπου.
Το χαρακτηριστικό του ιού HIV είναι το πολύ υψηλό ποσοστό μετάλλαξής του, ο γρήγορος ρυθμός αναπαραγωγής του και το τεράστιο μέγεθος του πληθυσμού του. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε δεδομένη στιγμή, ένας άνθρωπος που έχει μολυνθεί με τον ιό HIV μεταφέρει δεκάδες εκατομμύρια λοιμογόνων παραγόντων του HIV με εκατομμύρια διαφορετικών τυχαίων μεταλλάξεών του.
Ο Οροθετικός (φορέας του HIV) περνάει κάποια περίοδο , η οποία διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο (περίπου 2-12 χρόνια) κατά την οποία εκδηλώνει τα συμπτώματα της ασθένειας του AIDS. Αυτό δε σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό. Αυτό μπορεί να το κάνει από την πρώτη κιόλας στιγμή της μόλυνσής του.
Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω της χωρίς προφυλακτικό σεξουαλικής επαφής (πρωκτική, κολπική, στοματική) ή μέσω της από κοινού χρήσης αιχμηρών αντικειμένων (ξυραφάκια, βελόνες, σύριγγες) με HIV οροθετικό άτομο και από μία HIV οροθετική μητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασμού.
Ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής κοινωνικής επαφής (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο μάγουλο), των κουνουπιών ή άλλων εντόμων, της από κοινού χρήσης οικιακών σκευών, του σάλιου, των δακρύων, του ιδρώτα, του αέρα ή του νερού.
Εκδηλώσεις της ασθένειας
Απώλεια σωματικού βάρους πάνω από 10%
Xρόνια διάρροια που διαρκεί πάνω από 1 μήνα ή πυρετός που επιμένει πάνω από 1 μήνα
Βήχας που επιμένει πάνω από 1 μήνα
Γενικευμένη κνηδωτική δερματίτιδα
Έρπητας ζωστήρας που υποτροπιάζει
Στοματοφαρυγγική καντιτίαση
Χρόνιος έρπητας που προοδευτικά επεκτείνεται
Γενικευμένη λεμφανοπάθεια
Διαγνωση
Η ανίχνευση του HIV στηρίζεται στην εφαρμογή μιας αρχικής ανοσοενζυμικής δοκιμασίας ΕΙΑ. Πλέον, ευρέως χρησιμοποιούνται οι ανοσοαντιδράσεις EΙΑ 4 ης γενιάς, που ανιχνεύουν ταυτόχρονα τα IgG και IgM αντισώματα καθώς και το αντιγόνο HIV p24 και μπορούν να ανιχνεύσουν και τους δύο τύπους του ιού HIV-1/2.
Οι ανοσοαντιδράσεις EIA 4 ης γενιάς παρουσιάζουν μικρότερη περίοδο παραθύρου (χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή της μόλυνσης μέχρι και τη δυνατότητα ανίχνευσης των βιολογικών δεικτών) περίπου 3 βδομάδες σε σύγκριση με την περίοδο παραθύρου των ανοσοαντιδράσεων 3ης γενιάς που είναι περίπου στις 4 βδομάδες. Eμφανίζουν υψηλές τιμές ευαισθησίας που προσεγγίζουν το 100% και ειδικότητας που κυμαίνονται από 99,69%-99,93%.
Εκτός από την κλασική ανοσοενζυμική μέθοδο ανίχνευσης της HIV λοίμωξης, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές όπου το αρχικό αποτέλεσμα δίνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα (rapid tests).
Οι γρήγοροι εργαστηριακοί HIV έλεγχοι ανήκουν στην κατηγορία των ανοσοχρωματογραφικών τεχνικών όπου το αποτέλεσμα εκτιμάται οπτικά εντός 30 λεπτών. Eίναι απλές στη χρήση τους και η ευαισθησία και η ειδικότητά τους κυμαίνεται από 99,3% έως 100% και από 99,7% έως 99,9% αντίστοιχα. Οι ταχείες δοκιμασίες ανίχνευσης έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν αντισώματα έναντι του HIV-1/2 και όχι αντιγόνα. Για το λόγο αυτό παρουσιάζουν και μεγαλύτερες περιόδους παραθύρου από τις συμβατικές μεθόδους 4ης γενιάς EIA.
Το βιολογικό δείγμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι πλάσμα, ορός ή ολικό αίμα ή άλλο βιολογικό υγρό.
Πηγές
Παπαευαγγέλου Γ., Καλλίνικος Γ. ( 1986). AIDS. Αθήνα
https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2018/12/hiv-testing_6-2014.pdf
https://eody.gov.gr/disease/aids/
https://www.iatropedia.gr/ygeia/pagkosmia-imera-kata-tou-aids-8-evaisthita-pragmata-pou-den-rotisate-pote-gia-ton-io-hiv/69993/
