Οι Βιοχημικοί δείκτες οστικού μεταβολισμού αποτελούν συστατικά της θεμέλιας ουσίας του οστού και ανάλογα με τις μεταβολές του ρυθμού της οστικής αναδόμησης αυξάνονται ή μειώνονται στο αίμα και τα ούρα.
Είναι είτε ένζυμα που εκλύονται από τα κύτταρα των οστών, είτε προϊόντα ανοικοδόμησης ή αποικοδόμησης των οστών.
Έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προβλέπουν με ακρίβεια την βελτίωση της οστικής πυκνότητας και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας ενώ είναι επίσης χρήσιμοι στην τεκμηρίωση της συμμόρφωσης των ασθενών με τη θεραπεία.
Οι Βιοχημικοί δείκτες οστικού μεταβολισμού είναι τα Ν-Τελοπεπτίδια και τα C-Τελοπεπτίδια που αποτελούν πρωτεϊνικά θραύσματα και χρησιμοποιούνται στο κολλαγόνο τύπου 1 που απαρτίζει περίπου το 90% του οργανικού τμήματος του οστού. Τα C και Ν τελικά άκρα αυτών των πρωτεϊνών μπορούν να παρέχουν την αντοχή που χρειάζονται τα οστά.
Ακόμα, η μέτρηση του P1NP αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό δείκτη σχηματισμού νέου οστού και είναι ιδιαίτερα χρήσιμος στην παρακολούθηση των θεραπειών για το σχηματισμό οστού και των αντιαπορροφητικών θεραπειών.
Η Οστεοκαλσίνη, είναι επίσης, μια μη-κολλαγονική πρωτεΐνη του οστού που εξαρτάται από την βιταμίνη Κ και συντίθεται από τους οστεοβλάστες. Τα επίπεδα της Οστεοκαλσίνης στον ορό συσχετίζονται με την καταστροφή και το σχηματισμό των οστών.
Επιπρόσθετα, η δεοξυπυριδινολίνη αποτελεί βιοχημικό προσμετρήσιμο δείκτη, καθώς σχηματίζεται κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης του κολλαγόνου τύπου 1 κατά τη δημιουργία νέου οστού.
Τέλος, το οστικό Κλάσμα της Αλκαλικής Φωσφατάσης που είναι ένα ισοένζυμο της αλκαλικής φωσφατάσης και βρίσκεται στην κυτταρική μεμβράνη των οστεοβλαστών, θεωρείται δείκτης της μεταβολικής κατάστασης των οστεοβλαστών και του σχηματισμού των οστών.
Οι Βιοχημικοί Δείκτες Μεταβολισμού των Οστών έχουν συνήθως υψηλές τιμές σε παιδιά, λόγω της αυξημένης οστικής απορρόφησης που σχετίζεται με την ανάπτυξη και την αναδιαμόρφωση των άκρων των μακρών οστών. Τα επίπεδα κορυφώνονται περίπου σε ηλικία 14 ετών και στη συνέχεια μειώνονται σταδιακά σε τιμές ενηλίκων.
Aκόμα επειδή τα οιστρογόνα είναι ένας ισχυρός αναστολέας της οστεοκλαστικής δραστηριότητας (απορρόφησης του οστού), η απώλεια της πυκνότητας των οστών αρχίζει σύντομα μετά την έναρξη της εμμηνόπαυσης. Ως εκ τούτου, τα επίπεδα των βιοχημικών δεικτών αυξάνονται μετά την εμμηνόπαυση.
Πηγές
Garnero P, Delmas PD. Assessment of the serum levels of bone alkaline phosphatase with a new IRMA in patients with metabolic disease. J Clin Endocrinol Metab 1993; 77:1046-1053
Broyles DL, Nielsen RG et al., Analytical and clinical performance characteristics of Tandem –MP ostase, a new immunoassay for serum bone alkaline phosphatase. Clin Chem 1998; 44:2139-2147
Eastell R, Delmas PD et al., Bone formation rate in older normal woman: concurrent assessment with bone histomorphometry, calcium kinetics, and biochemical markers. J Clin Endocrinol Metab 1988; 67:741-748
Μ. Karamouzis et al., The value of the determination of serum bone glaprotein (BGP) in advanced chronic renal failure. Clin Nefr 1989; 31(5): 275
