Οι καταθλιπτικές συνδρομές είχαν πρωτοπεριγραφεί από τον Ιπποκράτη και θεωρούνταν ανάμεσα στις πιο εμμένουσες, σταθερές και σωστά διαγνωσμένες ιατρικές καταστάσεις.
Η κατάθλιψη δεν κάνει διακρίσεις, προσβάλλει άνδρες και γυναίκες, νέους και ηλικιωμένους, ανθρώπους κάθε μόρφωσης και εισοδήματος.
Μία στις τέσσερις γυναίκες και ένας στους δέκα άνδρες θα αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη σε κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Η κατάθλιψη διαγιγνώσκεται εάν κάποιος νιώθει συνεχή αισθήματα λύπης ή άγχους ή απώλεια ενδιαφέροντος ή απόλαυσης στις συνήθεις δραστηριότητές του και επιπλέον πέντε ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα για τουλάχιστον δύο συνεχείς εβδομάδες.
-
Αλλαγή στην όρεξη με αποτέλεσμα απώλεια ή προσθήκη βάρους.
- Αϋπνία ή υπερυπνία
- Απώλεια ενεργητικότητας ή αυξημένη κούραση.
- Ανησυχία ή ευερεθιστότητα.
- Αισθήματα αναξιότητας ή ενοχής.
- Δυσκολία στη σκέψη, τη συγκέντρωση ή τη λήψη αποφάσεων.
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας ή απόπειρες αυτοκτονίας.
Σύμφωνα με τη θεωρία του Beck, ο τρόπος με τον οποίο το άτομο με καταθλιπτικόμορφο τρόπο σκέψης αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει τον κόσμο γύρω του, χαρακτηρίζεται από αρνητικές σκέψεις και αρνητικά συμπεράσματα για την ζωή και τον εαυτό του, τους άλλους και το μέλλον.
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την αρνητική θεώρηση του εαυτού, το άτομο “βλέπει” τον εαυτό του ως ανεπαρκή, ανάξιο, άχρηστο, ανεπιθύμητο, ελαττωματικό και νιώθει ότι μειονεκτεί σε φυσικά, ψυχολογικά, διανοητικά, ηθικά και κοινωνικά χαρίσματα. Στα πλαίσια της αρνητικής θεώρησης του κόσμου, το άτομο “βλέπει” το περιβάλλον του σαν ιδιαίτερα απαιτητικό και απαγορευτικό στις ατομικές του επιδιώξεις, και αισθάνεται πως έχει απορριφθεί από αυτό.
Νιώθει τέλος ότι ο κόσμος στερείται νοήματος ή σημασίας και δεν μπορεί να αντλήσει από αυτόν καμία χαρά και ευχαρίστηση. Το άτομο με κατάθλιψη σκέφτεται ότι το μέλλον του θα είναι ζοφερό, αρνητικό, χωρίς πιθανότητα να βιώσει ευχάριστες καταστάσεις στο παρόν και στο μέλλον του.
Κύριοι τύποι καταθλιπτικών διαταραχών
–Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή:Εκδηλώνεται με ένα συνδυασμό συμπτωμάτων που επηρεάζουν την ικανότητα του ατόμου να εργαστεί, να μελετήσει, να κοιμηθεί, να φάει, και να απολαύσει ευχάριστες δραστηριότητες.
–Δυσθυμική Διαταραχή:Είναι μία χρόνια καταθλιπτική διάθεση, που το άτομο την έχει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, τις περισσότερες ημέρες, για τουλάχιστον 2 χρόνια. Δεν καθιστά το άτομο ανίκανο, αλλά εξαιτίας της μακροχρόνιας καταθλιπτικής διάθεσης, δεν το αφήνει να αισθανθεί και να λειτουργήσει καλά.
–Διπολικές Διαταραχές (Ι και ΙΙ):Στις Διπολικές διαταραχές τα άτομα παρουσιάζουν διαστήματα κατάθλιψης και διαστήματα ευφορικής διάθεσης που ονομάζεται μανία και χαρακτηρίζεται από υπερκινητικότητα, διέγερση και επιταχυμένο ρυθμό ομιλίας- συχνά με διαταραγμένη σκέψη ή διαστήματα υπομανίας.
–Κυκλοθυμική Διαταραχή: Το βασικό χαρακτηριστικό της Κυκλοθυμικής Διαταραχής είναι μία χρόνια κατάσταση διαταραχής της διάθεσης που παρουσιάζει συνεχώς διακυμάνσεις. Έτσι, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 2 ετών παρατηρούνται πολυάριθμες περίοδοι με υπομανιακά συμπτώματα καθώς και πολυάριθμες περίοδοι με καταθλιπτικά συμπτώματα.
-Καταθλιπτική διαταραχή μη προσδιοριζόμενη διαφορετικά.
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται κυρίως: η προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή (δηλαδή η εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων όπως περιγράφονται στο 3, λίγες μέρες πριν την έναρξη της έμμηνου ρύσης), η ελάσσων καταθλιπτική διαταραχή (όπου τα συμπτώματα δεν έχουν την ίδια βαρύτητα με αυτά της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής), η υποτροπιάζουσα βραχεία καταθλιπτική διαταραχή (όπου τα συμπτώματα είναι μεν σημαντικής βαρύτητας, δεν διαρκούν όμως αρκετά ώστε να πληρούν τα κριτήρια της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής) και η μεταψυχωσική καταθλιπτική συνδρομή, η εμφάνιση δηλαδή καταθλιπτικών συμπτωμάτων ως συνέχεια ενός ψυχωτικού επεισοδίου.
Ορισμένοι από τους κυριότερους παράγοντες, που θεωρούνται αίτια της κατάθλιψης, είναι οι εξής:
–Γενετικοί παράγοντες
Έχει βρεθεί ότι μερικές ασθένειες μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνιση της κατάθλιψης. Τέτοιες παθήσεις είναι οι παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, όπως η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο,οι ενδοκρινικές και μεταβολικές παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός, οι λοιμώξεις που δρουν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, όπως το Aids και η λοιμώδης μονοπυρήνωση και μερικές μορφές καρκίνου.
Επίσης, επιστημονικές έρευνες συνδέουν τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών με την κατάθλιψη. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος δύο νευροδιαβιβαστών, της νοραδρεναλίνης και της σεροτονίνης.
–Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες.
(Πρώιμες εμπειρίες που συσχετίζονται με κάποια σημαντική απώλεια, διάλυση προσωπικής σχέσης, ανεργία, οικονομικές δυσκολίες)
Πηγή:
Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία
Απόσπασμα από το βιβλίο:Ευθυμίου, Κ., Μαυροιδή, Αθ., Παυλάτου, Ε. & Καλαντζή -Αζίζι, Α. (2006). Πρώτες Βοήθειες Ψυχικής Υγείας. Ένας οδηγός για τις ψυχικές διαταραχές και την αντιμετώπιση τους. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
