Πριν από χρόνια, η Lucy Wills παρατήρησε ότι ορισμένες έγκυες γυναίκες είχαν υψηλό ποσοστό αναιμίας, σε σχέση με άλλες γυναίκες, στην ίδια κατάσταση και το ίδιο ίσχυε και για τα νεογέννητα. Διαπίστωσε ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις διαφορές στις διατροφικές συνήθειες.
Αναιμία δεν παρουσιαζόταν στις περιπτώσεις που η διατροφή περιελάμβανε λαχανικά. Ακόμη, διαπιστώθηκε, ότι η αναιμία κατά την εγκυμοσύνη, όπως και η συχνότητα ανωμαλιών του κεντρικού νευρικού συστήματος των νεογέννητων υποχωρούσαν με χορήγηση υδατικών εκχυλισμάτων λαχανικών (ιδιαίτερα από σπανάκι και φασόλια που είναι πλούσια και σε σίδηρο).
Η παρατήρηση αυτή οδήγησε στον εντοπισμό της υπεύθυνης ουσίας η οποία ήταν το φυλλικό οξύ.
Η έλλειψη φυλλικού οξέος προκαλεί αδύναμία, κόπωση, νευρικότητα, δύσπνοια, δυσκολία συγκέντρωσης, στοματίτιδα, αποχρωματισμό νυχιών. Ακόμα μπορεί να οδηγήσει στη μεγαλοβλαστική αναιμία, η οποία χαρακτηρίζεται από τα χαμηλά επίπεδα μεγάλου μεγέθους ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Ο κίνδυνος έλλειψης φυλλικού οξέος, είναι αυξημένος για ορισμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως τα άτομα που πάσχουν από γαστρεντερικές διαταραχές.
Πολλές μελέτες σήμερα αποδεικνύουν ότι η επαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος πριν τη σύλληψη, αλλά και στην αρχή της κύησης, μειώνει κατά 50-70% τις πιθανότητες εμφάνισης ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα, όπως είναι η ανεγκεφαλία και η δισχιδής ράχη.
Το φυλλικό οξύ παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιγραφή του DNA, στη σύνθεση του RNA και στη μίτωση, καθώς και στη διεργασία της μεθυλίωσης του DNA και τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης. Το φυλλικό οξύ αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική κυτταροπλαστική και αιμοποιητική ουσία και αποτελεί εξαιρετικό προληπτικό των ανωμαλιών του κεντρικού νευρικού συστήματος, του νωτιαίου μυελού και της σπονδυλικής στήλης στα νεογέννητα.
Επίσης, μελέτες έδειξαν ότι το φυλλικό οξύ χορηγούμενο σε συνδυασμό με την βιταμίνη Β12, αυξάνει τη ροή του αίματος με αποτέλεσμα να μειώνει τη συγκέντρωση ομοκυστεΐνης.
Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ, το οποίο δεν αποτελεί κανονικό συστατικό των πρωτεϊνών. Έχει διαπιστωθεί ότι αυξημένη συγκέντρωση ομοκυστεΐνης στο αίμα αποτελεί αιτία καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Ωστόσο, έχουν διατυπωθεί και αντίθετες απόψεις ως προς την αποτελεσματικότητα της χορήγησης βιταμινών Β (σε ποσότητες πέραν των διατροφικά απαιτούμενων) για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.
‘Αλλες επιδημιολογικές έρευνες δείχνουν θετικά αποτελέσματα για το συσχετισμό λήψης συμπληρωματικών ποσοτήτων φυλλικού οξέος και μείωσης του κινδύνου νεοπλασματικών νόσων του παχέος εντέρου και αδενωμάτων.
Επιπλέον, υπήρξαν ορισμένες ενδείξεις μείωσης του κινδύνου για καρκίνο του μαστού σε γυναίκες,
Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι σε θέση να συνθέσει από μόνος του το φυλλικό οξύ, επομένως πρέπει να φροντίζουμε να λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες μέσω της διατροφής μας.
Το φυλλικό οξύ απαντάται στα σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά, στις πατάτες, τα όσπρια, το συκώτι, τους ξηρούς καρπούς, στα φρούτα, στα γαλακτοκομικά προϊόντα και στα εμπλουτισμένα δημητριακά.
Η μέτρηση του φυλλικού οξέος γίνεται με την λήψη αίματος. Απαιτείται 8 ώρες νηστεία πριν από την εξέταση, αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και διακοπή λήψης συμπληρωμάτων που περιέχουν φυλλικό οξύ.
Πηγές
Eichholzer M, Tonz O, Zimmermann R, “Folic acid: a public-health challenge”, Lancet 367: 1352-1359, 2006.
Bailey LB, Berry RJ, “Folic acid supplementation and the occurrence of congenital heart defects, orofacial clefts, multiple births, and miscarriage”, Am. J. Clin. Nutr. 81:1213S-1217S, 2005.
Toole JF, Malinow MR, Chambless LE, et al.: “Lowering homocysteine in patients with ischemic stroke to prevent recurrent stroke, myocardial infarction, and death: The Vitamin Intervention for Stroke Prevention (VISP) randomized controlled trial”, JAMA 291: 565-575, 2004.
