Περίπου 25% των ασθενών με καρκίνο μαστού έχουν κάποιο περιστατικό ανάλογου καρκίνου στην οικογένεια, ωστόσο μόνο στο 20-40% των περιπτώσεων αυτών ο καρκίνος μπορεί να αποδοθεί σε μεντελιανή κληρονόμηση ενός υψηλής διεισδυτικότητας γονιδίου. Έχει υπολογισθεί ότι ένα ποσοστό της τάξεως του 7% των συνολικών περιπτώσεων καρκίνου του μαστού εντάσσεται στη περίπτωση του κληρονομούμενου καρκίνου.
Τo 1994 και το 1995 ανακαλύφτηκαν δύο γονίδια τα οποία ενέχονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών: το γονίδιο BRCA1 (Breast CAncer Susceptibility gene 1) το οποίο ευθύνεται για το 45% των περιπτώσεων κληρονομούμενου καρκίνου του μαστού και το γονίδιο BRCA2 για το 35%. Το υπόλοιπο 20% των περιπτώσεων κληρονομούμενου καρκίνου μαστού πιθανότατα οφείλεται είτε σε διάφορα σπάνια γονίδια υψηλής διεισδυτικότητας που δεν έχουν ανακαλυφτεί έως τώρα είτε σε διάφορα σύνδρομα όπου ανάμεσα στα άλλα οι ασθενείς νοσούν και με καρκίνο μαστού.
Για τις ωοθήκες αντίστοιχα στα δύο αυτα γονίδια, οφείλεται το 85-90% του κληρονομούμενου καρκίνου των ωοθηκών. Το υπόλοιπο 10-15% των περιπτώσεων κληρονομούμενου καρκίνου ωοθηκών ανήκει στο σύνδρομο HNPCC, όπου κυριαρχεί ο μη πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου και συνδυάζεται με καρκίνο ωοθηκών και ενδομητρίου στις γυναίκες.
Το γονίδιο BRCA1 αποτελείται από 24 εξόνια εκ των οποίων τα 22 κωδικοποιούν cDNA 5,7 kb και παράγεται πρωτεΐνη 1.863 αμινοξέων.
Το γονίδιο BRCA2 αποτελείται από 27 εξόνια εκ των οποίων τα 26 κωδικοποιούν cDNA 11 kb και παράγεται πρωτεΐνη 3.418 αμινοξέων.
Και τα δύο γονίδια είναι πλούσια σε αδενίνη και θυμίνη >60% και είναι εξαιρετικά μεγάλα (μεγαλύτερα του 90% των ανθρώπινων γονιδίων).
Οι πρωτεΐνες BRCA1/2 είναι ογκοκατασταλτικές και έχουν πολύπλευρο ρόλο στην επιδιόρθωση του DNA, στον έλεγχο του κυτταρικού κύκλου, στην ουβικιτινίωση και αποικοδόμηση πρωτεϊνών, στην αναδιαμόρφωση της χρωματίνης και τη μεταγραφική ρύθμιση γονιδίων
Οι οικογένειες με μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2 χαρακτηρίζονται από ανάπτυξη καρκίνου μαστού ή και ωοθηκών σε ένα ή σε περισσότερα μέλη του ίδιου οικογενειακού δέντρου και μάλιστα πολλές φορές είτε σε πρώιμη ηλικία. Επίσης συνήθως, εμφανίζονται και άλλα είδη καρκίνου στα μέλη της οικογένειας (προστάτου, παγκρέατος κλπ) ή και καρκίνος του μαστού στους άρρενες της οικογένειας. Ο λόγος είναι γιατί τα γονίδια αυτά έχουν σημαντικό και γενικό ρόλο σε κάθε κύτταρο και έτσι οι μεταλλάξεις τους μπορούν να δώσουν και άλλο καρκίνο σε άλλον ιστό απ’ αυτόν στον οποίο παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ειδικότητα.
Οι φορείς μεταλλάξεων στα παραπάνω γονίδια έχουν αθροιστικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού ο οποίος στα 80 έτη αγγίζει το 82% ενώ ειδικά οι φορείς μεταλλάξεων στο γονίδιο BRCA1 έχουν και αθροιστικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ωοθηκών ο οποίος στα 80 έτη αγγίζει το 54%.
Πηγές
https://www.hesmo.gr/files/Flyer_MBC.pdf
https://www.alphaprolipsis.gr/medical-issues/medical-articles
