Είναι γεγονός, πώς η δημοσιοποίηση περιστατικών αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε αθλητές ή νέους ανθρώπους προκαλεί αναμφίβολα ερωτηματικά και ανησυχία, καθώς τα άτομα αυτά θεωρούνται συνήθως υγιή. Η έντονη αθλητική δραστηριότητα, θεωρητικά, μπορεί να πυροδοτήσει επικίνδυνους μηχανισμούς σε ευαίσθητα άτομα και η υπερενταντική άθληση μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό στο μυοκάρδιο.Σε μια εποχή, λοιπόν, που η άσκηση του σώματος μπορεί να αποτελεί ζητούμενο για κάθε ηλικία, ο προαθλητικός έλεγχος κρίνεται αναγκαίος.
Ο προαθλητικός έλεγχος δεν είναι μια απλή εξέταση ρουτίνας, είναι εκείνος που θα μπορέσει να αποκαλύψει έγκαιρα ασυμπτωματικές καρδιαγγειακές ανωμαλίες που μπορεί να προκαλέσουν αιφνίδιο θάνατο.
Στη Μεγάλη Βρετανία κάθε εβδομάδα πεθαίνουν από αδιάγνωστες καρδιακές παθήσεις 12 νέοι, ηλικίας μικρότερης των 35 ετών.
Σύμφωνα με μελέτες από την Ιταλία , η συχνότητα του αιφνιδίου θανάτου σε νεαρά άτομα ηλικίας κάτω των 35 ετών, ανέρχεται σε 2,3 επεισόδια ανά 100.000 αθλούμενους ανά έτος, ενώ η συχνότητα του αιφνιδίου θανάτου που οφείλεται σε καρδιακά αίτια ανέρχεται σε 2,1 επεισόδια ανά 100.000 αθλούμενους ανά έτος. Όπως φαίνεται από την ίδια μελέτη, η συμμετοχή σε ανταγωνιστικές αθλητικές δραστηριότητες, αυξάνει τον κίνδυνο αιφνιδίου θανάτου κατά 2,5 φορές, σε σχέση με εφήβους και νεαρούς ενήλικες που δεν αθλούνται.
Στο ποδόσφαιρο το ποσοστό των θανάτων κυμαίνεται στο 35%, στο μπάσκετ 25%, στο στίβο 15%. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή υπολογίζει την επίπτωση του αιφνίδιου θανάτου περίπου σε 2 ανά 100.000 αθλητές ηλικίας κάτω των 35 ετών κάθε χρόνο.
Από τα καρδιακά αίτια αιφνιδίου θανάτου σε νεαρούς αθλητές, ηλικίας μικρότερης των 35 ετών, το συχνότερο και μάλιστα με σημαντική διαφορά, υπεύθυνο για περίπου το ένα τρίτο των περιστατικών, είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, ακολουθούμενη από τις συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αρτηριών (17%) και άλλα λιγότερο συχνά αίτια όπως μυοκαρδίτιδα, σύνδρομο Marfan, πρόπτωση μιτροειδούς, αρρυθμιογόνο δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, βαλβιδική στένωση αορτής και διάφορες συγγενείς αρρυθμίες (σύνδρομο μακρού QT, σύνδρομο Brugada, σύνδρομο WPW).
Από τα μη καρδιακά αίτια αιφνίδιου θανάτου είναι το γνωστό commotio cordis, η καρδιακή δηλαδή ανακοπή που προκαλείται σε ένα υγιές άτομο, χωρίς καρδιακή πάθηση, από το βίαιο χτύπημα στο στήθος. Το χτύπημα αυτό οφείλεται συνήθως σε κάποια μπάλα που προσπίπτει στο στήθος με μεγάλη ταχύτητα, αλλά μπορεί να προκληθεί και από χτύπημα τύπου καράτε ή και από σύγκρουση δύο αθλητών. Άλλα σπάνια, μη καρδιακά αίτια, είναι η θερμοπληξία, το τραύμα στο κρανίο, η ρήξη εγκεφαλικού ανευρίσματος ή το βρογχικό άσθμα.
Τα επεισόδια αιφνιδίου θανάτου είναι κατά 10 φορές συχνότερα στα αγόρια και η μέση ηλικία είναι τα 18±5 έτη, με την πλειονότητα των περιστατικών να συμβαίνει κατά την προπόνηση
Ο κατάλληλος χρόνος διενέργειας του ελέγχου είναι πριν την έναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων, ώστε να γίνει ο απαραίτητος λεπτομερής έλεγχος.
Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας θεωρούν απαραίτητη τη διενέργεια ΗΚΓ στον αρχικό έλεγχο όλων των αθλούμενων, μαζί με τη λήψη ιστορικού και τη φυσική εξέταση. Οι εξεταζόμενοι που παρουσιάζουν παθολογικά ευρήματα παραπέμπονται για περαιτέρω έλεγχο (υπερηχοκαρδιογράφημα, δοκ. κόπωσης, μαγνητ. τομογραφία καρδιάς κ.λπ.), αναλόγως των αρχικών ευρημάτων.
Συνιστάται οι έφηβοι και νεαροί ενήλικες που μετέχουν σε ανταγωνιστικό αθλητισμό, από την ηλικία των 12 ετών, να υποβάλλονται σε προαθλητικό έλεγχο:
-Λήψη οικογενειακού και ατομικού ιστορικού, κλινική εξέταση
-Μέτρηση αρτηριακής πίεσης και ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
-Υπερηχογραφήμα καρδιάς
