Η Βλεφαρίτιδα, το Χαλάζιο, το Κριθαράκι, το Ξανθέλασμα, η Επιπεφυκίτιδα, το Πτερύγιο και το Στεάτιο… οι εξωτερικές παθήσεις οφθαλμών “χωρίς γυαλιά ηλίου”.
Στα βλέφαρά μας υπάρχουν οι αδένες του Moebomius ή Μεϊβομιανοί αδένες. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια λιπαρή ουσία, σαν λάδι, το σμήγμα, και το αποχετεύουν στην επιφάνεια του ματιού μας, μέσα από κάτι μικροσκοπικούς πόρους, που βρίσκονται στο χείλος των βλεφάρων, πίσω από τις βλεφαρίδες.
Βλεφαρίτιδα
Είναι μία αρκετά συχνή πάθηση των ματιών. Οφείλεται σε χρόνια φλεγμονή του χείλους των βλεφάρων και πολλές φορές είναι η “κρυφή” αιτία για ποικιλία ενοχλήσεων. Συνήθως δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη στην όραση και δεν είναι μεταδοτική.
Συμπτώματα
- Υγρά μάτια
- Κόκκινα μάτια
- Αίσθημα καψίματος, ή τσούξιμο στα μάτια
- Βλέφαρα που εμφανίζονται να είναι πιο λιπαρά
- Φαγούρα στα βλέφαρα
- Κόκκινα, πρησμένα βλέφαρα
- Απολέπιση του δέρματος γύρω από τα μάτια
- Δημιουργία μιας “κρούστας” στις βλεφαρίδες μετά τον ύπνο
- Βλέφαρα που κολλούν μεταξύ τους
- Το άτομο ανοιγοκλείνει (βλεφαρίζει) τα μάτια του πολύ πιο συχνά
- Ευαισθησία στο φως
- Βλεφαρίδες που αναπτύσσονται αφύσικα και προς λάθος κατεύθυνση
- Απώλεια/πτώση των βλεφαρίδων
Αίτια
Η ακριβής αιτία της βλεφαρίτιδας δεν είναι σαφής. Μπορεί να συνδέεται με έναν ή περισσότερους παράγοντες, όπως:
- Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα. Μοιάζει με πιτυρίδα του τριχωτού της κεφαλής και των φρυδιών.
- Βακτηριακή λοίμωξη
- Φραγμένοι ή δυσλειτουργικοί Σμηγματογόνοι αδένες
- Ροδόχρους ακμή
- Αλλεργίες, συμπεριλαμβανομένων των αλλεργικών αντιδράσεων σε φάρμακα μάτι, σε διαλύματα φακών επαφής, ή σε μακιγιάζ των ματιών.
- Ακάρεα, ή ψείρες στις βλεφαρίδες
θεραπεία
Διακρίνεται σε τοπική και γενική, ανάλογα με την αιτία.
Η τοπική θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, θερμά επιθέματα, καλή υγειινή των βλεφάρων, μασάζ στα βλεφαρικά χείλη.
Χαλάζιο
Είναι φλεγμονή που οφείλεται στο φράξιμο των πόρων των Μεϊβομιανών αδένων και την συσσώρευση του σμήγματος.
Συνήθως το χαλάζιο δημιουργείται με αιτία τη βλεφαρίτιδα.
Ασθενείς με ροδόχρου ακμή ή σμηγματορροϊκή δερματίτιδα έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν χαλάζιο και ενδεχομένως πολλαπλά ή υποτροπιάζοντα χαλάζια.
Συμπτώματα
- Πόνος
- ερυθρότητα
- διόγκωση βλεφάρων
- δημιουργία κύστης κοντά στα βλέφαρα που όταν επιμολυνθεί από μικρόβια παρατηρείται και πύον
- βλεφαρόπτωση
- εκτεταμένο οίδημα σε όλη την έκταση του οφθαλμού
- θόλωση της όρασης
Θεραπεία
Oταν είναι μικρό το χαλάζιο και χωρίς συμπτώματα, μπορεί να εξαλειφθεί χωρίς θεραπεία.
Η τοπική θεραπεία περιλαμβάνει:
- Αντιβιοτικάή συνδυασμοί με στεροεδή τοπικά κολλύρια την ημέρα και αλοιφή το βράδυ για μερικές ημέρες.
- Θερμά επιθέματαστο μάτι που μπορούν να εφαρμοσθούν με ποικίλους τρόπους. Ο απλούστερος είναι να κρατήσουμε μια καθαρή πετσέτα βουτηγμένη στο ζεστό νερό πάνω στα κλειστά βλέφαρα για 5-10 λεπτά , 3-4 φορές την ημέρα. Ξαναβρέχουμε κάθε φορά την πετσέτα ώστε να τη διατηρούμε αρκετά θερμή. Τέλος, στεγνώνουμε με απαλές κινήσεις τα βλέφαρα και σκουπίζουμε κάθε ίχνος από πύο ή άλλο έκκριμα με καθαρή γάζα, την οποία αλλάζουμε σε κάθε σκούπισμα.
- Μασάζ του αδέναχαλαρά και περιοδικά, σε συνδυασμό με φαρμακευτική θεραπεία και θερμά επιθέματα
Είναι σημαντικό να ξεκινήσετε την θεραπεία αμέσως διότι αν η φλεγμονή γίνει χρόνια τότε μπορεί να δημιουργήσει μια πλήρη κύστη η οποία δεν θεραπεύεται με φαρμακευτική αγωγή αλλά με χειρουργική αφαίρεση.
Αν το χαλάζιο δεν έχει περάσει μετά από 3 ή 4 εβδομάδες, τότε μπορεί να κρίνει ο γιατρός σας ότι χρειάζεται να σας το αφαιρέσει.
Η χειρουργική αφαίρεση του χαλάζιου γίνεται μετά την ενστάλλαξη αναισθητικών σταγόνων και την αναισθητική ένεση κάτω από το δέρμα, δίπλα στην κύστη που έχει δημιουργηθεί, προκειμένου να μην αισθανθείτε πόνο.
Τα χαλάζια συνήθως απαντούν ικανοποιητικά στη θεραπεία.
Όμως ορισμένα άτομα είναι επιρρεπή σε υποτροπές. Τότε απαιτείται επαναλαμβανόμενη θεραπεία και σχολαστικότερος έλεγχος για αιτιολόγιση των υποτροπών.
Πρόληψη επανεμφάνισης
- Σχολαστικός καθαρισμός βλεφάρων
- Αυξήστε την κατανάλωση τροφών που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α.
- Συμπεριλάβετε στη διατροφή σας τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη Β6-λαχανικά (μπιζέλια και φασόλια), τόνο, σολωμό, κοτόπουλο και βιταμίνη Β3 (ηλιόσπορο).
- Οι φρέσκιες σαλάτες είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμη τροφή.
- Πίνετε μεγάλη ποσότητα νερού, 6 ποτήρια την ημέρα.
Κριθαράκι
Η Κριθή είναι μία μικροβιακή φλεγμονή, συνήθως από σταφυλόκοκκο, της ρίζας της βλεφαρίδας ή των γειτονικών της μικροαδενών.
Συμπτώματα
– κοκκίνισμα, ευαισθησία κατά την ψηλάφηση, οίδημα και πόνος στο βλέφαρο
– μικρού μεγέθους εξάνθημα επάνω στο βλέφαρο, περιμετρικά του ματιού ή στις εσοχές του ματιού
– ερεθισμός του ματιού και έκκριση δακρύων
– ευαισθησία στο φως
– δυσφορία όταν ανοιγοκλείνουν τα μάτια
– πύον στο κέντρο του εξανθήματος
Αν και μοιάζουν ως προς κάποια στοιχεία, το κριθαράκι στο μάτι και το χαλάζιο έχουν ορισμένα διακριτά χαρακτηριστικά:
– σε αντίθεση με το κριθαράκι στο μάτι, το χαλάζιο συνήθως δεν προκαλεί πόνο
– το χαλάζιο εμφανίζεται εσωτερικά στο βλέφαρο και όχι εξωτερικά
– το χαλάζιο εξελίσσεται με πιο αργό ρυθμό απ’ ότι το κριθαράκι και μπορεί να επιμείνει για αρκετούς μήνες
– το χαλάζιο μπορεί να είναι αρκετά μεγαλύτερο σε μέγεθος σε σύγκριση με το κριθαράκι
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το κριθαράκι φεύγει από μόνο του μετά από δύο ή τρεις ημέρες. Εάν όμως δεν υποχωρήσει, δυσχεραίνει την όραση, προκαλεί υπερβολική έκκριση υγρού από το μάτι και ισχυρό πόνο, καλό θα ήταν να αναζητήσετε τη συμβουλή γιατρού.
Θεραπεία
Ζεστές κομπρέσες
Τοπική αντιβιοτική αλοιφή
Πρόληψη
Το στρες, τα υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα, ο διαβήτης, η βλεφαρίτιδα και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανιστεί το κριθαράκι στο μάτι.
Απαιτείται φυσικά να τηρούμε και τους κανόνες υγιεινής όσον αφορά το πλύσιμο των χεριών και την προστασία των ματιών.
Επίσης, δεν πρέπει να μοιραζόμαστε πετσέτες, γυαλιά ηλίου ή προϊόντα μακιγιάζ, καθώς τα βακτήρια αλλά και άλλοι μικροοργανισμοί μπορεί να μεταφερθούν στα μάτια μας από άλλα άτομα.
Για τις γυναίκες, επιβάλλεται να πετούν καλλυντικά και προϊόντα μακιγιάζ μετά την ημερομηνία λήξης τους, εάν η σύσταση και η μυρωδιά τους έχουν αλλοιωθεί. Τα καλλυντικά και οι κρέμες περιποίησης που έρχονται σε επαφή με τα μάτια πρέπει να διατηρούνται σε ξηρό και καθαρό μέρος και να μην είναι εκτεθειμένα στη ζέστη και την ηλιακή ακτινοβολία.
Αποφεύγουμε αυτό τη σκόνη και την άμμο, ιδιαίτερα εάν φυσάει πολύ.
Ξανθέλασμα
Είναι κιτρινωπές πλάκες λίπους, που συσσωρεύεται κάτω από το δέρμα των βλεφάρων, συνήθως προς την πλευρά της μύτης. Εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες απ΄ ότι στους άνδρες, συνήθως στην 4η με 5η δεκαετία της ζωής τους, αυξάνονται ελάχιστα σε μέγεθος ή και καθόλου και δεν επηρεάζουν τη λειτουργία των βλεφάρων.
Επειδή σχεδόν στο 50% των περιπτώσεων τα ξανθελάσματα συνυπάρχουν με αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, θα πρέπει σ΄ αυτές τις περιπτώσεις να γίνεται πάντα έλεγχος της χοληστερίνης και των λιπιδίων.
Δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν, παρά μόνο για αισθητικούς λόγους.
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, όσοι αναπτύσσουν ξανθελάσματα διατρέχουν έως 12% υψηλότερο κίνδυνο να υποστούν έμφραγμα μέσα στην επόμενη 10ετία. Το ξανθέλασμα είναι καλύτερος δείκτης εμφράγματος και καρδιοπάθειας στις γυναίκες και σε όσους έχουν ηλικία κάτω των 55 ετών.
Θεραπεία
- Αγωγή για μείωση των λιπιδίων
- Χειρουργική εκτομή και συρραφή.
- Θεραπεία με laser.
- Ψύξη με άζωτο (κρυοθεραπεία).
Επιπεφυκίτις
Είναι η φλεγμονή του επιπεφυκότα και χαρακτηρίζεται κυρίως από διεσταλμένα αγγεία, τα οποία του προσδίδουν μια κοκκινωπή χροιά και οίδημα. Άλλα χαρακτηριστικά μπορεί να είναι τα άφθονα δάκρυα,, οι εκκρίσεις (τσίμπλες) και το οίδημα των βλεφάρων.
Συμπτώματα
- Τσούξιμο
- Η αίσθηση ξένου σώματος μέσα στο μάτι
- Ο κνησμός
- Η παροδική θόλωση της όρασης που καθαρίζει με το ανοιγοκλείσιμο του ματιού
- Πόνος και μείωση της όρασης
Αιτίες
- Λοιμώξεις
- Αλλεργίες
- Ερεθισμοί από την ατμόσφαιρα
- Ξηροφθαλμία από έλλειψη δακρύων
Οι λοιμώδεις επιπεφυκίτιδες οφείλονται σε μικροοργανισμούς, κυρίως μικρόβια και ιούς και σπανιώτερα σε μύκητες και σε παράσιτα. Είναι συνήθως οξείες. Αυτές μπορεί να είναι και μεταδοτικές,
Οι ιογενείς έχουν εκκρίσεις πιο υδαρείς(δάκρυα), διαρκούν συνήθως 1-2 εβδομάδες και μπορεί να συνοδεύονται από πονόλαιμο και συνάχι.
Οι πιο βαριές ιογενείς επιπεφυκίτιδες είναι η επιδημική που οφείλεται σε αδενοιούς και είναι πολύ μεταδοτική και η ερπητική που οφείλεται στον ιό του απλού έρπη.
Θεραπεία
Είναι ανάλογη με το είδος της επιπεφυκιτίδας.
Συνήθως περιλαμβάνει τοπικά κολλύρια ή αλοιφές αντιβιοτικών, αντιιοικών, αντιαλλεργικών και κορτιζονούχων φαρμάκων ή συνδυασμούς αυτών.
Πτερύγιο
Το πτερύγιο είναι μία καλοήθης μη φυσιολογική ανάπτυξη ιστού επιπεφυκότα, επάνω στη επιφάνεια του κερατοειδή.
Η αιτία που δημιουργεί το πτερύγιο δεν είναι γνωστή.
Ωστόσο αυτή η εκφυλιστική αλλοίωση του επιπεφυκότα οφείλεται κυρίως σε αυξημένη έκθεση στον ήλιο (υπεριώδης ακτινοβολία), στην ξηρασία και στη σκόνη.
Συμπτώματα
- αίσθηση ξένου σώματος και ενοχλήσεις
- ερυθρότητα
- κνησμός
- αστιγματισμός
- επικάλυψη οπτικού άξονα (σε προχωρημένο στάδιο)
- κερατοειδικές παραμορφώσεις (σε προχωρημένο στάδιο)
Θεραπεία
- τοπικά: με χρήση ειδικών κολλυρίων και αλοιφών (αντιμετώπιση φλεγμονής)
- χειρουργικά: η χειρουργική αφαίρεση ενδείκνυται είτε για κοσμητικούς λόγους (αν το πτερύγιο είναι μεγάλο, επεκτείνεται ή προκαλεί δυσμορφία), είτε σε περιπτώσεις που απειλείται ο οπτικός άξονας με εξασθένιση της όρασης
Προληπτικά, καλό θα είναι να προφυλάσσονται τα μάτια από την υπεριώδη ακτινοβολία με γυαλιά ηλίου και να αποφεύγονται, όσο αυτό είναι δυνατό, η σκόνη και η ξηρή ατμόσφαιρα.
Στεάτιο
Τα στεάτια είναι κιτρινωπές εναποθέσεις λίπους και πρωτεϊνών στον επιπεφυκότα, (τον άσπρο χιτώνα του ματιού), κοντά στο όριό του με τον κερατοειδή.
Σε αντίθεση με το πτερύγιο, συνήθως δεν μεγαλώνει ούτε αναπτύσσεται πάνω στον κερατοειδή και επομένως δεν απειλεί την όραση.
Τα αίτια που το προκαλούν δεν είναι γνωστά, ενοχοποιούνται όμως και παράγοντες ίδιοι με εκείνους του πτερυγίου.
Επειδή όμως η δακρυική στιβάδα στην περιοχή του στεατίου είναι ασταθής, μπορεί να συστηθεί η περιοδική χρήση ενός κολλυρίου τεχνητών δακρύων ως λιπαντικό.
Πολύ σπάνια τα στεάτια μπορεί να δημιουργήσουν δυσανεξία στους υδρόφιλους μαλακούς φακούς επαφής, ενώ λόγω της διάτασης των αγγείων του επιπεφυκότα το μάτι φαίνεται κόκκινο και ορισμένοι ασθενείς μπορεί να παραπονεθούν για αντιαισθητική εμφάνιση.
Συνήθως, λοιπόν, δεν χρειάζεται θεραπεία, μπορούν όμως να αφαιρεθούν χειρουργικά.
Πηγές
http://www.eyediathlasis.gr/el/eye-diseases
http://www.drneos.gr/el/content/43-external-eye-diseases
http://www.onmed.gr/ygeia/story/327408/ksanthelasma-ti-einai-kai-pos-antimetopizetai
https://www.ophthalmica.gr/el/pathiseis/item/56-pterigio.html
http://www.athenseyehospital.gr/gr/1/steatio-c61.html
