Τα λιπίδια του ανθρώπινου οργανισμού είναι η χοληστερόλη που αποτελεί συστατικό της χολής, και τα τριγλυκερίδια που χρησιμεύουν ως καύσιμη ύλη και αποθήκη ενέργειας στον λιπώδη ιστό.
Οι δυσλιπιδαιμίες είναι οι διαταραχές (ποσοτικές ή ποιοτικές) του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνικών σωματιδίων που μεταφέρουν τα λιπίδια στον οργανισμό. Ορισμένες φορές είναι κληρονομικές, συνήθως όμως είναι αποτέλεσμα κακής διατροφής και παχυσαρκίας.
Οι δυσλιπιδαιμίες χωρίζονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς.
Οι πιο σημαντικές πρωτοπαθείς διαταραχές των λιπιδίων είναι:
-Χυλομικροναιμία (κληρονομική ή επίκτητη), με αυξημένα τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και κίνδυνο οξείας παγκρεατίτιδας.
-Οικογενής υπερχοληστερολαιμία
α. Ομόζυγη (1/1.000.000 άτομα) στην οποία εμφανίζονται πολύ αυξημένα τα επίπεδα της LDL CHOL
β. Ετερόζυγη (1/500 άτομα) με αυξημένα τα επίπεδα LDL CHOL
-Μικτή υπερλιπιδαιμία
α. Οικογενής μικτή (1/300 άτομα) με αυξημένα τα επίπεδα LDL CHOL ,τριγλυκεριδίων και χαμηλή HDL.
-Οικογενής υπερτριγλυκεριδαιμία (1/2.000 άτομα) με αυξημένα τριγλυκερίδια.
-Οικογενής μείωση της HDL CHOL
Στις δευτεροπαθείς δυσλιπιδαιμίες, οι διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων που οφείλονται σε άλλα νοσήματα ή φάρμακα:
-Σακχαρώδης διαβήτης
-Υποθυρεοειδισμός
-Αποφρακτική ηπατική νόσος
-Χρόνια νεφρική νόσος
-Παχυσαρκία
-Αλκολισμός
-Φάρμακα
Η χοληστερίνη είναι ένας από τους σημαντικότερους προδιαθεσικούς παράγοντες για αθηροσκλήρωση. Ξεκινά από την εφηβική ηλικία ή και νωρίτερα, εκδηλώνεται όμως κλινικά στη μέση και στις μεγαλύτερες ηλικίες ως καρδιαγγειακή νόσος με τη μορφή της στεφανιαίας νόσου, της αγγειακής νόσου του εγκεφάλου, της περιφερικής αρτηριοπάθειας, του ανευρύσματος της θωρακικής και της κοιλιακής αορτής.
Όσο αυξάνεται η χοληστερίνη τόσο αυξάνονται και τα κλινικά επεισόδια.
Διάγνωση
Η διάγνωση της δυσλιπιδαιμίας τίθεται με μία απλή εξέταση αίματος αφού προηγηθεί νηστεία 10-12 ωρών.
Τα φυσιολογικά όρια των λιπιδίων εξατομικεύονται ανάλογα με την παρουσία ή μη άλλων παραμέτρων που αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και είναι:
1) Η αρτηριακή υπέρταση (>140/90 ή λήψη αντιυπερτασικού φαρμάκου).
2) Το κάπνισμα
3) Τα χαμηλά επίπεδα HDL (<40)
4) Η ηλικία (άνδρας >45 ετών, γυναίκα >55 ετών)
5) Η ύπαρξη συγγενούς πρώτου βαθμού με εκδήλωση στεφανιαίας νόσου σε σχετικά μικρή ηλικία (άνδρα <55 χρονών ή γυναίκα <65 χρονών)
Αν τα επίπεδα HDL είναι υψηλά (>60) αφαιρείται ένας μείζων παράγοντας κινδύνου.
Για όλες τις ομάδες πληθυσμού και ανεξάρτητα από τον καρδιαγγειακό κίνδυνο υπάρχει δυσλιπιδαιμία όταν:
– HDL < 40 (άνδρα) ή <50 (γυναίκα)
– Τριγλυκερίδια >150
Τα φυσιολογικά επίπεδα της LDL εξατομικεύονται και άρα δυσλιπιδαιμία υπάρχει όταν :
– Για άτομα με 0 – 1 παράγοντες κινδύνου και LDL > 160
– Για άτομα με 2 ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου και LDL > 130
– Για άτομα με στεφανιαία νόσο ή ισοδύναμες καταστάσεις (σακχαρώδης διαβήτης, ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή 10ετής απόλυτος καρδιαγγειακός κίνδυνος >20%)
LDL > 100
– Για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και παράλληλα συμπτωματική στεφανιαία νόσο.
LDL > 70
Έχει φανεί, ότι η ισχυρότερη σχέση είναι αυτή μεταξύ της LDL και των καρδιαγγειακών επεισοδίων κι αυτό είναι ο λόγος που σήμερα η απόφαση για θεραπευτική παρέμβαση είτε με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα είτε με φαρμακευτική αγωγή στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην τιμή της LDL.
Η μεγάλη σημασία της προληπτικής μέτρησης της χοληστερίνης έγκειται ακριβώς στις αποδείξεις που έχουμε ότι η μείωσή της επιτυγχάνει αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και λιγότερη καρδιαγγειακή νοσηρότητα.
Η φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί να «εξουδετερώσει» τις αρνητικές συνέπειες της παχυσαρκίας, της έλλειψης δραστηριότητας και του καπνίσματος και είναι σημαντικό σφάλμα να πιστεύει κάποιος ότι αν πάρει φάρμακα δεν χρειάζεται να κάνει αλλαγές στις συνήθειές του.
Η σωστή διατροφή, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και η διακοπή του καπνίσματος αποτελούν τα θεμέλια στην πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών.
Πήγες
Curr Atheroscler Rep (2014)
ΗDL Cholesterol Efflux Capacity and Incident Cardiovascular Events
http://www.hasd.gr/innet/UsersFiles/admin/documents/Diabitologika/2015_2/157-164-GRAMMATIKH.pdf
https://www.bpath.gr/files/HELLENIC_GUIDELINES_2014_FINAL.pdf
“Screening for Lipid Disorders in Children and Adolescents”. JAMA. August 9, 2016.
