Ο μυελός των οστών είναι ένας μαλακός, λιπώδης ιστός, ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό οστών (στέρνο, πύελος, μηριαίο οστό).
Στον ενήλικα, ο μυελός των οστών αποτελεί το κύριο αιμοποιητικό όργανο, καθώς εκεί παράγονται τα περισσότερα κύτταρα του αίματος του οργανισμού.
Aποτελεί περίπου το 4% του βάρους ενός ανθρώπου και παράγει περίπου 500 δισεκατομμύρια κύτταρα την ημέρα, τα οποία μέσω της αγγείωσης του μυελού εισέρχονται στην κυκλοφορία.
Ο μυελός των οστών αποτελεί επίσης τμήμα του λεμφικού συστήματος που με τη σειρά του αποτελεί τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος
Φυσιολογικά, μόνο ώριμα κύτταρα απελευθερώνονται από το μυελό των οστών στην κυκλοφορία του αίματος.
Ασθένειες ή καταστάσεις, οι οποίες δημιουργούν διαταραχές στην παραγωγή οποιασδήποτε σειράς ώριμων κυττάρων του αίματος ή άωρων προγονικών κυττάρων, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στο μυελό των οστών.
Αιτίες
- η υπερπαραγωγή ενός τύπου κυττάρων
- η παραγωγή παθολογικών κυττάρων, τα οποία δεν ωριμάζουν ή δε λειτουργούν σωστά
- η συμπίεση κυττάρων που προκαλει κυτταρικές δυσμορφίες
- η μείωση της παραγωγής των κυττάρων ή η γρήγορη απώλειά τους
- η ανεπάρκεια σιδήρου
Διαταραχές μυελού των οστών
- Λευχαιμία
- Οι μυελοϋπερπλαστικές διαταραχές
- Απλαστική αναιμία
- Διαταραχές πλασματοκυττάρων που σχετίζονται με υπερπαραγωγή ενός κλώνου Β-λεμφοκυττάρων και της πρωτεΐνης-αντισώματός του
- Λεμφώματα
- Αναιμίες που προκαλούνται από ανεπάρκειες
Η μεταμόσχευση του μυελού των οστών είναι μια θεραπευτική μέθοδος που χρησιμοποιείται για την θεραπεία ορισμένων περιπτώσεων καρκίνου, ιδιαίτερα για τις λευχαιμίες και τα λεμφώματα. Οι ασθένειες αυτές τις περισσότερες φορές μπορούν να θεραπευτούν με την αντικατάσταση του μυελού των οστών του ασθενή με τον μυελό από έναν υγιή ιστοσυμβατό δότη. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αλλογενής μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως πειραματική θεραπεία για τη διάσωση ασθενών με τελικού σταδίου αιματολογικά νοσήματα.
Οι πρώτες επιτυχείς μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών έγιναν το 1968 σε παιδιά με σοβαρή συνδυασμένη ανοσοανεπάρκεια και σύνδρομο Wiskott-Aldrich. Το 1978 ανακοινώθηκε για πρώτη φορά σειρά ασθενών με λέμφωμα που υποβλήθηκαν σε αυτόλογη μεταμόσχευση με επιτυχία.
Από το 1970 μέχρι το 2000, ο αριθμός των ασθενών που είχαν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων παγκοσμίως έφτασε τους 500.000.
Οι ανακαλύψεις της τελευταίας δεκαετίας που αφορούν στη βιολογία της αιμοποίησης και η πρόοδος στην υποστηρικτική αγωγή, οδήγησαν στη σύγχρονη εικόνα της μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων.
Η ιστοσυμβατότητα δύο ατόμων, ή αλλιώς η ιστική ομοιότητά τους, καθορίζεται από τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας (HLA). Τα HLA αντιγόνα είναι ειδικά μόρια που εκφράζονται πάνω στα κύτταρά, τα οποία είναι διαφορετικά σε κάθε άτομο και καθορίζουν τον «ιστικό τύπο» του. Προσδιορίζονται σε ειδικά εργαστήρια ιστοσυμβατότητας σε δείγμα αίματος και η σύγκριση του ιστικού τύπου δύο ατόμων μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε την ομοιότητα-συμβατότητα μεταξύ τους.
Τα HLA αντιγόνα είναι κληρονομικά και αποτελούν τη μοριακή ταυτότητα του οργανισμού μας. Επειδή είναι ιδιαίτερα ποικιλόμορφα, ο αριθμός των διαφορετικών ιστικών τύπων είναι τεράστιος με αποτέλεσμα να καθιστούν την εξεύρεση δύο ατόμων με τον ίδιο ιστικό τύπο ιδιαίτερα δύσκολη. Η πιθανότητα HLA-ομοιότητας δύο τυχαίων ατόμων κυμαίνεται από 1:20.000 έως και 1:1.000.000.
Επειδή τα αντιγόνα HLA κληρονομούνται από τους γονείς, η πρώτη αναζήτηση κατάλληλου δότη για έναν ασθενή με πιθανότητα 25% επιτυχίας γίνεται ανάμεσα στα αδέλφια του. Μόνο το 1/3 των ασθενών θα βρουν συγγενή συμβατό δότη. Για τους υπόλοιπους, θα πρέπει να αναζητηθεί μη συγγενής δότης ανάμεσα σε εθελοντές σαν εσένα που θέλουν και μπορούν να δωρίσουν μυελό των οστών για οποιονδήποτε ασθενή έχει ανάγκη.
Η πιο διαδεδομένη μέθοδος λήψης μοσχεύματος σήμερα πραγματοποιείται με τη συλλογή προγονικών αιμοποιητικών κύτταρων από το αίμα του δότη. Παλαιότερα, γινόταν στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού των οστών.
Πηγές
