Είναι πάθηση των μεγάλων υποθηλαίων πόρων, συνήθως καλοήθης, και σε προχωρημένο στάδιο προσβάλλει και μικρότερους μεσολόβιους πόρους.
Η έκκριση που παράγεται, συλλέγεται στους διατεταμένους πόρους και μπορεί να εκκρίνεται μέσω της θηλής. Η εκκένωση αυτών των εκκρίσεων είναι συνήθως παχύρευστη ή και υδαρής, ποικίλει στο χρώμα, και περιστασιακά είναι και αιμορραγική. Όταν οι πόροι συρρικνώνονται η θηλή μπορεί να αναστραφεί.
Ιστολογικά χαρακτηρίζεται από διάταση των πόρων, απώλεια της δαντελωτής παρυφής
τους και κολλαγονοποίηση του τοιχωματός τους. Το υλικό που γεμίζει τους πόρους είναι ελαφρώς ηωσινόφιλο, παχύρευστο και πλούσιο σε λιποειδείς ουσίες. Συχνά έξω από το τοίχωμα των πόρων βρίσκονται αθροίσεις πλασματοκυττάρων για αυτό και παλιότερα η οντότητα είχε τον όρο «πλασματοκυτταρική μαστίτιδα».
Σε περίπτωση ρήξεως του τοιχώματος του πόρου και διάχυσης περιεχομένου στους ιστούς αναπτύσσεται έντονη φλεγμονώδη αντίδραση με φαγοκυτταρικά κοκκιώματα γύρω από κρυστάλλους χοληστερίνης. Την έντονη φλεγμονή ακολουθεί ίνωση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ακινητοποίησης του δέρματος και παρεκτόπιση ή εισολκή της θηλής. Σε αυτή τη φάση η πορεκτασία υποδύεται καρκίνωμα. Σε περίπτωση ασβεστοποίησης του τοιχώματος των πόρων η πορεκτασία δίνει χαρακτηριστική μαστογραφική εικόνα.
Κυτταρολογικώς παρατηρούνται: Άφθονα άμορφα κυτταρικά συγκρίμματα. Αφρώδη ιστιοκύτταρα και περιστασιακά γιγαντοκύτταρα και πλασματοκύτταρα. Επιθηλιακά κύτταρα των πόρων με ποικίλου βαθμού φλεγμονώδη ατυπία. .
Η διάγνωση της πορεκτασίας γίνεται με κλινική εξέταση, ψηλάφηση μαστών, ψηφιακή μαστογραφία, υπέρηχο μαστών, παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (FNA), κυτταρολογική εξέταση του εκκρίματος της θηλής και γαλακτογραφία.
Πηγές
Doussal V, Tubiana-Hulin M, Hacene K, Friedman S, Brunet M. et al. Nuclear characteristics as indicators of prognosis in node negative breast cancer patients. Breast Cancer Res Treat, 14(2): 207-216, 1989.
