AIDS

Ο ιός του AIDS είναι ένας ρετροϊός: έχει δηλαδή γενετικό υλικό το RNA, το οποίο με τη δράση ενός ενζύμου που λέγεται αντίστροφη μεταγραφάση μετατρέπεται σε DNA για να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα του ανθρώπου.

Το χαρακτηριστικό του ιού HIV είναι το πολύ υψηλό ποσοστό μετάλλαξής του, ο γρήγορος ρυθμός αναπαραγωγής του και το τεράστιο μέγεθος του πληθυσμού του. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε δεδομένη στιγμή, ένας άνθρωπος που έχει μολυνθεί με τον ιό HIV μεταφέρει δεκάδες εκατομμύρια λοιμογόνων παραγόντων του HIV με εκατομμύρια διαφορετικών τυχαίων μεταλλάξεών του.

Όταν κάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται “HIV οροθετικός” και θα είναι για πάντα HIV οροθετικός.

Με την πάροδο του χρόνου, η HIV νόσος μολύνει και εξοντώνει τα λευκά αιμοσφαίρια που λέγονται CD4+ λεμφοκύτταρα (ή “CD4+ Τ κύτταρα”) και μπορεί να αφήσουν το σώμα ανίκανο να καταπολεμήσει κάποιες μολύνσεις και καρκινογενέσεις.

AIDS, λοιπόν, σημαίνει Acquired Immune Deficiency Syndrome δηλαδή Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας και προκαλείται από τον HIV.

Οι ονομασίες HIV και AIDS μπορεί να συγχέονται γιατί και οι δύο αυτοί όροι περιγράφουν την ίδια νόσο. Σκεφτείτε το AIDS σαν μια προχωρημένη HIV νόσο. Ένα άτομο με AIDS έχει ένα ανοσοποιητικό σύστημα τόσο αποδυναμωμένο από τη δράση του HIV που συνήθως αρρωσταίνει από μία ή περισσότερες καιροσκοπικές λοιμώξεις όπως πνευμονία (PCP) ή Σάρκωμα Καπόζι (KS), Σύνδρομο Απίσχνασης (απώλεια βάρους), βλάβες στη μνήμη, ή καρκίνους. Αν κάποιο άτομο με HIV διαγνωσθεί με κάποιες από αυτές τις ευκαιριακές λοιμώξεις (ακόμα και αν τα CD4+ λεμφοκύτταραείναι πάνω από 200), τότε λέμε ότι έχει AIDS.

Το AIDS παίρνει καιρό για να αναπτυχθεί από την στιγμή που το άτομο μολυνθεί με HIV, συνήθως 2 έως 10 χρόνια ή και περισσότερο.

Κάποιοι λίγοι άνθρωποι, περίπου το 5%, που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV δεν χρειάζεται να λάβουν αντιρετροϊκά φάρμακα και ούτε αναπτύσσουν ποτέ πλήρες AIDS, επειδή για κάποιο άγνωστο μέχρι στιγμής λόγο μπορούν να ελέγχουν την καταστροφική δράση του ιού HIV μόνο με τη βοήθεια του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Αυτά τα HIV οροθετικά άτομα κατατάσσονται στην κατηγορία των λεγόμενων non-progressors.

Όταν ένα άτομο διαγνωσθεί με AIDS, τότε θεωρείται ότι αυτό το άτομα έχει AIDS, ακόμα και αν τα CD4+ λεμφοκύτταρα του ανέβουν και πάλι ή αναρρώσει από την ασθένεια που καθόρισε ότι έχει AIDS.

Πως ξεκίνησε το AIDS;

Το Σάρκωμα Kaposi (KS), ήταν μια σπάνια καλοήθης μορφή καρκίνου που εμφανίζονταν σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αλλά το Μάρτιο του 1981 τουλάχιστον οκτώ περιπτώσεις μιας πιο επιθετικής μορφής του KS συνέβη μεταξύ νεαρών ομοφυλόφιλων ανδρών στη Νέα Υόρκη.

Την ίδια περίπου εποχή σημειώθηκε αύξηση, τόσο στην Καλιφόρνια όσο και τη Νέα Υόρκη, των περιπτώσεων μιας σπάνιας λοίμωξης των πνευμόνων από Pneumocystis carinii (PCP). Τα

ον Απρίλιο του 1981, παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων της πνευμονίας PCP από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) στην Ατλάντα. Μια τεχνικός φαρμάκων, η Σάντρα Φορντ, παρατήρησε μεγάλο αριθμό αιτήσεων για χορήγηση πενταμίνης, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της PCP. Ένας γιατρός ζήτησε το φάρμακο για τη θεραπεία ενός γκέι 20χρονου άντρα, ο οποίος είχε πνευμονία. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο ίδιος γιατρός ζήτησε να του προμηθεύσουν και πάλι αυτό το σπάνιο φάρμακο για να αντιμετωπίσει κάτι ασυνήθιστο. Κανείς γιατρός δεν είχε ξαναζητήσει το φάρμακο μέχρι τότε γιατί οι ασθενείς συνήθως θεραπεύονταν με μία αγωγή 10 ημερών ή πέθαιναν.

Τον Ιούνιο του 1981, το CDC δημοσίευσε μια έκθεση σχετικά με την εμφάνιση, χωρίς αναγνωρίσιμη αιτία, της πνευμονίας PCP σε πέντε άντρες στο Λος Άντζελες. Αυτή η έκθεση πολλές φορές αναφέρεται ως η “αρχή” του AIDS στις ΗΠΑ.

Επειδή υπήρχαν ελάχιστα στοιχεία γνωστά σχετικά με τη μετάδοση αυτής που φαινόταν να είναι μια νέα ασθένεια, υπήρχε ανησυχία για το ενδεχόμενο μετάδοσης της ασθένειας από άτομα που δεν είχαν εμφανή συμπτώματα.

Ορισμένες παραδοχές που έγιναν τότε, αποδείχθηκαν αβάσιμες λίγους μήνες αργότερα. Για παράδειγμα, τον Ιούλιο του 1981 ο Δρ. Curran του CDC δήλωσε ότι δεν υπάρχει εμφανής κίνδυνος επιδημίας σε μη ομοφυλόφιλους. Μόλις πέντε μήνες αργότερα, το Δεκέμβριο του 1981, έγινε σαφές ότι η ασθένεια επηρέασε και άλλες ομάδες του πληθυσμού, όταν τα πρώτα κρούσματα πνευμονίας PCP αναφέρθηκαν σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών.

Την ίδια στιγμή η πρώτη περίπτωση AIDS από χρησιμοποιημένες βελόνες και σύριγγες τεκμηριώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Τον Ιανουάριο του 1983, έρευνες μεταξύ γυναικών που ανέπτυξαν AIDS χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου, έδειξαν ότι η ασθένεια μπορεί να μεταδίδεται και μέσω ετεροφυλόφιλου σεξ.

Την ίδια εποχή, το CDC άρχισε να εξετάζει το ενδεχόμενο μετάδοσης του AIDS από παράγωγα πήξης του αίματος και μέσω μεταγγίσεων αίματος. Ο James Curran, επικεφαλής τότε της Task Force του CDC, δήλωσε: “Η αίσθηση του επείγοντος είναι μεγαλύτερη για τους αιμορροφιλικούς, γιατί αυτά τα άτομα εκτίθενται σε αίμα από σχεδόν 5.000 επιμέρους δωρητές αίματος κάθε φορά”.

Το Μάιο του 1983, οι γιατροί στο Ινστιτούτο Παστέρ της Γαλλίας, ανέφεραν ότι είχαν απομονώσει έναν νέο ιό, που θα μπορούσε να είναι η αιτία του AIDS. Οι ερευνητές Λυκ Μοντανιέ και Φρανσουάζ Μπαρ-Σινουσί είχαν βρει έναν ιό στον πρησμένο λεμφαδένα ενός ασθενή του AIDS. Τον ονομάζουν Ιό που σχετίζεται με λεμφαδενοπάθεια ή LAV. Εν τω μεταξύ, ο ερευνητής Jay Levy στο UCSF βρίσκει τον ιό ARV ή ιό σχετιζόμενο με το AIDS.

Το 1986 όλοι συμφωνούν ότι αυτός είναι ο ίδιος ιός και τον ονομάζουν από κοινού HIV: ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της HIV λοίμωξης;

Μερικοί άνθρωποι (περίπου το 87%) που μολύνονται με HIV παρουσιάζουν πολύ έντονα συμπτώματα, ενώ άλλοι δεν αισθάνονται τίποτα απολύτως. Όσοι έχουν συμπτώματα συνήθως εμφανίζουν πυρετό, κούραση ή αλλεργία. Άλλα συνηθισμένα συμπτώματα είναι: πονοκέφαλος, πρησμένοι αδένες και πονόλαιμος. Αυτά τα συμπτώματα εκδηλώνονται 2-4 εβδομάδες μετά την μόλυνση. Αυτή η περίοδος λέγεται πρωτολοίμωξη ή οξεία HIV λοίμωξη.

Τα συμπτώματα της πρωτολοίμωξης μπορεί επίσης να είναι παρόμοια με άλλων σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση ή η ηπατίτιδα, που μεταδίδονται ευκολότερα. Επίσης το άγχος, ο φόβος και η ανασφάλεια μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιους ανθρώπους, ακόμα και αν δεν έχουν τίποτα.

Διάγνωση της HIV νόσου

Λόγω του ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που σχετίζονται με την πρωτολοίμωξη, ο καλύτερος τρόπος διάγνωσης της HIV νόσου, είναι το ειδικό test αίματος 4ης γενιάς το οποίο ανιχνεύει σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων, αντισώματα και αντιγόνο στον ιό HIV.

Δυστυχώς το test αποδίδει αποτελέσματα μόνο όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου αναπτύξει αντισώματα ή αντιγόνο στον HIV. Κατά τη διάρκεια που μεσολαβεί μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης αντισωμάτων ή αντιγόνου, το test βγαίνει αρνητικό.

Αν ανησυχείτε για την πιθανότητα να έχετε μολυνθεί με τον ιό HIV πρόσφατα και έχετε συμπτώματα όπως τα παραπάνω, πηγαίνετε στο γιατρό. Ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει αν έχετε μολυνθεί με HIV ή κάποιον άλλο ιό. Αν πιθανολογήσει ότι υπάρχει πρόσφατη μόλυνση με HIV, μπορεί να κάνει ένα PCR (Polymerase Chain Reaction) test για να διαπιστώσει αν ο ιός HIV είναι παρόν στο αίμα.

Όταν τελειώσει η πρωτολοίμωξη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κανένα ορατό σύμπτωμα για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία, το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί σημαντικά και η ασθένεια εξελίσσεται σε AIDS. Τα επόμενα συμπτώματα που παρουσιάζονται σχετίζονται με τις “ευκαιριακές λοιμώξεις” που εκδηλώνονται στα άτομα με AIDS, όπως πνευμονία, φυματίωση και τοξοπλάσμωση.

Πως μπορώ να διαπιστώσω αν κάποιος έχει HIV;

Δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να διαπιστώσετε αν κάποιος άλλος έχει HIV. Πολλοί άνθρωποι με HIV δείχνουν απόλυτα υγιείς. Άλλοι μπορεί να έχουν κάποια συμπτώματα ίδια με αυτά κοινών παθήσεων. Δεν μπορείτε να διαπιστώσετε αν κάποιος είναι οροθετικός από την εμφάνισή του. Ο μόνος τρόπος να διαπιστώσετε αν κάποιος έχει HIV, είναι σας πει ο ίδιος ότι έχει κάνει το test για HIV και ότι το αποτέλεσμα ήταν θετικό.

Πως κολλάει κάποιος (και πως προφυλάσσεται από) HIV;

Ο HIV μεταδίδεται από ένα οροθετικό άτομο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, όταν συγκεκριμένα υγρά του σώματός του που περιέχουν HIV μπουν απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος ενός άλλου ατόμου μέσω μιας βλεννογόνου μεμβράνης (π.χ. το εσωτερικό του ορθού και του κόλπου, το άνοιγμα του πέους και του στόματος) ή μέσω ενός κατεστραμμένου ιστού ή με μια σύριγγα ή από την μητέρα προς το έμβρυο.

Τα σωματικά υγρά ενός οροθετικού ατόμου που περιέχουν HIV σε ικανή ποσότητα για να επιτευχθεί μετάδοση του ιού, είναι:

• Αίμα (συμπεριλαμβανομένου του αίματος περιόδου)
• Σπέρμα και προσπερματικά υγρά
• Κολπικά υγρά
• Πρωκτικά υγρά
• Μητρικό γάλα

Για να μεταδοθεί ο HIV πρέπει:

• να είναι παρόν σε ικανή ποσότητα σε κάποιο από αυτά τα υγρά
• να εισχωρήσει μέσα στο σώμα

Οι σεξουαλικές συμπεριφορές που μπορούν να μεταδώσουν τον HIV είναι:

• Κολπικό σεξ (πέος μέσα σε αιδοίο)
• Πρωκτικό σεξ (πέος μέσα σε πρωκτό)
• Στοματικό σεξ (στόμα σε πέος ή αιδοίο)

Άλλοι τρόποι μετάδοσης του HIV είναι:

• Κοινή χρήση συριγγών όταν λαμβάνεται δόση ναρκωτικών ουσιών
• Μη επαγγελματικό τατουάζ και τρύπημα αυτιών κλπ.
• Τυχαίες διατρήσεις με σύριγγες
• Μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος
• Τοκετός
• Θηλασμός

Τα ποσοστά κινδύνου μετάδοσης του HIV δεν είναι απόλυτα. Ο κίνδυνος μετάδοσης εξαρτάται από τον τύπο έκθεσης αλλά και από παράγοντες όπως οι ακόλουθοι:

• Μολυσματικότητα: Υψηλό ιϊκό φορτίο αυξάνει τον κίνδυνο.
• Γεννητικά, στοματικά έλκη, ΣΜΝ ή αιμορραγίες αυξάνουν τον κίνδυνο σεξουαλικής έκθεσης
• Τα τυχαία τρυπήματα από βελόνα με νωπό αίμα, το βαθύ τρύπημα ή η ενδοφλέβια ένεση αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV

Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι:

• Οι περισσότεροι άνθρωποι με HIV μόλυνση δεν δείχνουν άρρωστοι
• Πολλοί άνθρωποι με HIV μόλυνση δεν έχουν κάνει test και δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο ιός HIV ΔΕΝ μεταδίδεται με:

• Σάλιο, δάκρυα, ιδρώτα, κόπρανα ή ούρα
• Αγκαλιά
• Φιλί
• Μασάζ
• Χειραψία
• Τσιμπήματα εντόμων
• Συγκατοίκηση με κάποιον οροθετικό
• Κοινή χρήση τουαλέτας ή ντους

Πως θα αποφύγω τη μόλυνση με HIV;

Ο HIV είναι ένας ιός που μολύνει τους ανθρώπους όταν εισέρχεται στα κύτταρα του αίματος. Για να αποφύγετε τη μόλυνση με HIV, πρέπει να εμποδίσετε το αίμα, σπέρμα, κολπικό υγρό, η μητρικό γάλα κάποιου μολυσμένου ατόμου να μπει στο σώμα σας μέσω του στόματος, αιδοίου, πρωκτού, κορυφής του πέους ή πληγών του δέρματος.

Επισημαίνουμε  ότι ο κίνδυνος της μετάδοσης του HIV μειώνεται σημαντικότατα χρησιμοποιώντας ένα προφυλακτικό.

Υπάρχει θεραπεία;

Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τον HIV. Αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος.

Μιας και αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα, είναι σημαντικό τα άτομα που δεν έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV να παραμείνουν αρνητικά και τα άτομα που έχουν μολυνθεί να παραμείνουν υγιή. Για τα άτομα που έχουν μολυνθεί με τον HIV, η ανάπτυξη των φαρμάκων έχει βοηθήσει στην αλλαγή της πορείας της νόσου. Σήμερα υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπιση της ασθένειας και οι πιθανότητες να εκδηλώσει AIDS κάποιος οροθετικός που θα λάβει έγκαιρη και σωστή θεραπεία, είναι ελάχιστες.

Επιπλέον, όταν κάποιος γνωρίζει ότι είναι φορέας του ιού HIV και βρίσκεται υπό επιτυχημένη αντιρετροϊκή θεραπεία, οι πιθανότητες να μεταδώσει τον ιό στον ερωτικό σύντροφό του, είναι ελάχιστες. Η επιστήμη έχει βοηθήσει έτσι ώστε μία θετική διάγνωση για HIV, να μην σημαίνει πλέον θανατική καταδίκη.

Ο HIV είναι ένας ρετροϊός, γι’ αυτό τα φάρμακα που στοχεύουν σε αυτόν λέγονται αντιρετροϊκά. Υπάρχουν διαφορετικά είδη αντιρετροϊκών φαρμάκων, αλλά όλα λειτουργούν έτσι ώστε να καθυστερούν ή να εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό του ιού. Παρόλο που αυτά τα φάρμακα δεν είναι ικανά να σκοτώσουν τον ιό HIV, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα του ιού που κυκλοφορεί στο αίμα.

Όταν κάποιος αρχίζει αντιρετροϊκή θεραπεία, είναι σημαντικό να συζητά με τον γιατρό του τις διάφορες επιλογές που υπάρχουν. Ο γιατρός θα κάνει μια σειρά αιματολογικών εξετάσεων και βάση του επιπέδου του ιϊκού φορτίου και των CD4+ λεμφοκυττάρων και των τυχόν μεταλλάξεων του ιού, θα καθορίσει πότε πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία και με ποια φάρμακα.

Στο μέλλον θα αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικά φάρμακα, που δεν θα επιτρέπουν στον ιό HIV να εισβάλλει στα λεμφοκύτταρα του ανθρώπου. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η επιστήμη υπόσχεται κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα – συμπεριλαμβανομένου και ενός χαπιού την ημέρα – που θαμπορούν να εμποδίζουν τη λοίμωξη. Παρομοίως ειδικές κολπικές κρέμες που θα καταστρέφουν τον ιό, μπορεί να είναι αποτελεσματικές τα επόμενα χρόνια.

 

Πηγές

http://www.hivaids.gr/i/pliroforisi/hivaids

http://www.keelpno.gr

 

Διαγνωστικά εργαστήρια Meganalysis