Προλογίζουμε μια μεγάλη αλήθεια…
Το τεστ ΠΑΠ μείωσε σε γυναίκες που πραγματοποιείται συστηματικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Προλογίζουμε μια ακόμα αλήθεια…
Το εμβόλιο κατά του HPV σε συνδυασμό με το τεστ Παπ, βοήθησε στη μείωση κατά 20% τα κρούσματα καρκίνου. Ποσοστό θεαματικό αν αναλογιστεί κανείς πως μιλάμε για εκατομμύρια ζωές!
Τι είναι το τεστ Παπανικολάου;
Τεστ Παπανικολάου ονομάζεται μια κυτταρολογική εξέταση.
Ένας έλεγχος των κυττάρων στην γενετική περιοχή.
Οι πληροφορίες που μας δίνει είναι σε τι κατάσταση βρίσκονται τα κύτταρα που έχουμε ελέγξει. Είναι μια βασική εξέταση χαμηλού κόστους, που ελέγχει μεγάλες μάζες πληθυσμού. Φθηνή, σύντομη, απλή διαδικασία.
Η επιστήμη αλλά και ολόκληρος ο κόσμος οφείλει την ανακάλυψη του τεστ Παπ η αλλιώς τεστ Παπανικολάου στον Γεώργιο Παπανικολάου, τον Ελληνα γιατρό και βιολόγο που κατά τη διάρκεια των επιστημονικών του ερευνών ανακάλυψε την πρωτότυπη για την εποχή μέθοδο των επιχρησμάτων. Αρχικά την εφήρμοσε το 1923 σε γυναίκες για μελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και στη συνέχεια για τη διάγνωση του καρκίνου της μήτρας.
Η πρώτη του ανακοίνωση για τη χρησιμότητα της στη διάγνωση του καρκίνου της μήτρας, έγινε το 1928 και αρχικά αντιμετωπίστηκε από την επιστημονική και ιατρική κοινότητα με αρκετό σκεπτικισμό. Σήμερα η μέθοδος, που διεθνώς είναι γνωστή με την ονομασία Τεστ Παπ εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο για την έγκαιρη διάγνωση νεοπλασιών και έχει σώσει πολλές γυναίκες από τη μάστιγα του καρκίνου.
Πώς γίνεται;
Η λήψη των κυττάρων γίνεται με τον εξής τρόπο: Μπαίνουμε στον κόλπο από όπου αφαιρούμε μια στιβάδα κυττάρων από την περιοχή του κόλπου. Μια άλλη στιβάδα από το επίπεδο του τραχήλου της μήτρας, από την εξωτερική του επιφάνεια. Και τρίτον, μία τελευταία στιβάδα κυττάρων, που λαμβάνεται με ένα ειδικό βουρτσάκι, από την εσωτερική περιοχή του τραχήλου, την ενδοτράχηλο.
Τι είναι αυτό που ελέγχει μια τέτοια εξέταση;
Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι θα κάνουν τεστ Παπανικολάου για να δουν αν έχουν κάποιο μικρόβιο. Το τεστ δεν είναι μικροβιολογική εξέταση, δεν ανιχνεύει μικρόβια. Ανιχνεύει την κατάσταση των κυττάρων που θα πρέπει να είναι φυσιολογικά.Πραγματοποιείται για να δούμε αν υπάρχουν αλλοιώσεις στα κύτταρα. Αν τα κύτταρα έχουν υποστεί κάποια βλάβη τέτοια, που να οδηγεί σε καρκινικές αλλοιώσεις. Σε προκαρκινικές αλλοιώσεις αρχικά ή για να διαγνώσουμε αν υπάρχει καρκίνος.
Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται;
Πρέπει να επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση, δηλαδή μία φορά το χρόνο.
Μπορεί να γίνει τις ημέρες της περιόδου;
Το τεστ ΔΕΝ μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τη φάση της εμμηνορρυσίας, δηλαδή όταν έχουμε περίοδο. Αυτό είναι ευκόλως αντιληπτό, διότι δεν μπορείς να πάρεις κύτταρα από μια περιοχή που αιμορραγεί. Έτσι λοιπόν θα περιμένουμε τη λήξη της περιόδου. Ιδανικός είναι ο χρόνος κοντά στο μέσον του κύκλου. Αν έχουμε έναν φυσιολογικό κύκλο 28 ημερών, πολύ καλός χρονικός ορίζοντας για να κάνουμε ένα τεστ είναι κοντά στην ωοθηλακορηξία. Αυτή την περίοδο ανοίγει ο τράχηλος για να γονιμοποιηθεί το ωάριο και έτσι πολύ πιο εύκολα μπορούμε να προσλάβουμε κάποια κύτταρα από την περιοχή.
Πρέπει να απέχει μια γυναίκα από το σεξ για να κάνει το τεστ;
Είναι σημαντικό να τηρούμε την αποχή του διημέρου ή τριημέρου. Είναι σημαντικό, γιατί μπορεί να αλλοιωθούν τα κύτταρα ή μπορεί να προκληθούν μικροτραυματισμοί από την σεξουαλική επαφή. Βεβαίως και η μετακίνηση των κυττάρων από την είσοδο και την έξοδο του πέους, δεν μας αφήνει να έχουμε μια αντικειμενική κατόπτευση της περιοχής όσον αφορά τη λήψη των κυττάρων που εμείς επιθυμούμε.
Τι είναι αυτό που προλαμβάνει;
Το τεστ προλαμβάνει όλες τις μορφές καρκίνου του τραχήλου και του κόλπου της μήτρας. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε ελέγχουμε και αυτές τις περιοχές. Αν μια γυναίκα κάνει περιοδικά και τακτικά τον έλεγχό της είναι αδύνατο να υπάρξει ένας καρκίνος σε επίπεδο τραχήλου και να μην διαγνωσθεί. Αρκεί να τηρείται η επαναληψιμότητα του έτους. Δεν μπορεί μια γυναίκα που έχει εντελώς φυσιολογικά κύτταρα, μέσα σε 12 μήνες να παρουσιάσει καρκινικά κύτταρα.
Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινήσει το τεστ μια γυναίκα και πότε μπορεί να σταματήσει;
Το τεστ πρέπει να ξεκινήσει 8 με 12 μήνες μετά την πρώτη σεξουαλική δραστηριότητα. Αν δηλαδή μια γυναίκα έχει την πρώτη της επαφή στα 14, στα 15 της χρόνια πρέπει να ξεκινήσει να κάνει την εξέταση Παπανικολάου. Αν έχει την πρώτη της σεξουαλική επαφή στα 28 της, στα 29 της χρόνια πρέπει να κάνει τεστ ΠΑΠ. Αν αυτή η επαφή γίνει στα 40, τότε το τεστ πρέπει να γίνει στα 41.
Μια γυναίκα πρέπει να κάνει εξέταση κάθε χρόνο, όσο είναι σεξουαλικά ενεργή. Όταν μια γυναίκα είναι στην εμμηνόπαυση για αρκετά χρόνια, δεν αλλάζει συντρόφους, αλλά έχει σεξουαλική επαφή, μπορεί να μεταφέρει το τεστ Παπ στη διετία. Αν δεν έχει επαφή και είναι πολλά χρόνια στην εμμηνόπαυση, δηλαδή είναι σε ηλικία 75-80 ετών, εκεί θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται το τεστ Παπ.
Σημείωση: Γενικά οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Υγείας είναι πως η εξέταση ενδείκνυται σε γυναίκες ηλικίας από 21 έως 65 ετών ανά τριετία (σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημοσιεύματα των εφημερίδων). Αυτό όμως είναι μια γενική οδηγία και κάθε γιατρός έχει το δικαίωμα να συστήσει ετήσιο έλεγχο, με σημείο αναφοράς την πρώτη σεξουαλική επαφή.
Τι να περιμένεις από τα αποτελέσματα;
Εαν το τεστ παπ είναι φυσιολογικό, σίγουρα δεν υπάρχει πρόβλημα. Και φυσικά τότε δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα. Εαν έχουμε παθολογικά ευρήματα τα επόμενα βήματα είναι η κολποσκόπηση, βιοψίες με κολποσκοπική καθοδήγηση ή ακόμη και πιο επεμβατικές διαδικασίες.
Κατανοώντας τα αποτελέσματα του τεστ Παπανικολάου
Παθολογικό αποτέλεσμα
Αυτό σημαίνει ότι στο εργαστήριο βρέθηκαν κάποια παθολογικά κύτταρα από το δείγμα που λήφθηκε από τον τράχηλό σας.
Πολλά παθολογικά αποτελέσματα έχουν σχέση με μικροβιακές αιτίες (μύκητες, αιμόφιλοι,τριχομονάδες, κ.ά.), με καλοήθεις βλάβες (πολύποδες,φλεγμονώδη σαρκία), με ορμονικές αιτίες (χορήγηση φαρμάκων, εμμηνόπαυση) ακόμα και με φυσικές αιτίες (επαφή, τραυματισμός απο μία γέννα ή μία απόξεση). Ο κύριος όμως λόγος πού εφαρμόζεται το Τεστ Παπανικολάου και η μεγάλη αξία του για την γυναίκα είναι η ανίχνευση ιών (έρπητα, κονδυλωμάτων) και προκαρκινικών βλαβών που οφείλονται σε αυτούς.
Μπορεί να σας ζητηθεί να κάνετε ένα δεύτερο τεστ Παπανικολάου ή σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να σας παραπέμψουν για μια κολποσκόπηση.
Οριακό αποτέλεσμα
Αυτό σημαίνει ότι στο εργαστήριο είδαν κάποιου είδους παθολογικά κύτταρα στο δείγμα σας, που μπορεί να οφείλονται σε μικροβιακές, ορμονικές, τυχαίες ή και ιογενέις αιτίες. Σε αυτή την περίπτωση πιθανόν να σας συστήνουν να ξανακάνετε ένα τεστ Παπανικολάου σε 3- 6 μήνες, κολποσκόπηση ή ταυτοποιήση ιών, προσπαθώντας να αποκλείσουμε την ιογενή βλάβη.
Αδιευκρίνιστη βλάβη
Σε περίπτωση που έχετε απάντηση (ASCH) ο κυτταρολόγος έχει ανακαλύψει προκαρκινική βλάβη χώρις να μπορεί να προσδιορίσει τον βαθμό της. Σίγουρα θα σας ζητηθεί περαιτέρω έλεγχος με ταυτοποίηση ιών, ανίχνευση L1 πρωτεΐνης, κολποσκόπηση και ίσως βιοψία.
Ακατάλληλο δείγμα
Αυτό σημαίνει ότι στο εργαστήριο δεν μπόρεσαν να εξετάσουν τα κύτταρα που έλαβαν. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό: θα μπορούσε να είναι ότι λίγο αίμα επισκίαζε τα κύτταρα ή γιατί τα δείγματα κυττάρων ήταν πολύ χοντρά ή πολύ λεπτά στο δείγμα. Στην περίπτωση αυτή, πιθανόν να σας συστήνουν να κάνετε ένα επαναληπτικό τεστ Παπανικολάου.
Τι είναι η τραχηλική ενδοεπιθηλιακή βλάβη -Cervical Intraepithelial Neoplasia (CIN);
Όταν παρουσιάζεται ο ιός του HPV στον τράχηλο, οι πρώτες κυτταρικές αλλαγές που παρατηρούνται στο Παπ Τεστ είναι η κοιλοκυττάρωση, η παρακεράτωση, η διπυρήνωση και η διόγκωση των πυρήνων. Με όλες αυτές τις κυτταρικές αλλοιώσεις η βλάβη χαρακτηρίζεται ως HPV λοίμωξη. Με κάποιες από αυτές τις αλλοιώσεις, η βλάβη αναφέρεται ως ένδειξη ή ίχνη HPV λοιμώξεως. Εάν η βλάβη προχωρήσει στο επόμενο στάδιο ανωμαλίας των κυττάρων, τότε παρουσιάζονται ελαφρές διογκώσεις και ανωμαλίες των πυρήνων των κυττάρων που αναφέρονται ως «ελαφρού βαθμού τραχηλική ενδοεπιθηλιακή βλάβη» δηλαδή CIN-I. Ομοίως εάν συνεχιστούν περαιτέρω αλλαγές στα κύτταρα, προκύπτει η «μεσαίου βαθμού τραχηλική ενδοεπιθηλιακή βλάβη» δηλαδή CIN-IΙ και με ακόμα μεγαλύτερες κυτταρικές αλλαγές η «σοβαρού βαθμού τραχηλική ενδοεπιθηλιακή βλάβη» ή CIN-III. Σε μία γυναίκα που δεν ελέγχεται, και αφού έχουν μεσολαβήσουν 3-5 χρόνια από την παρουσία της βλάβης, μπορεί να προκύψει ο «περίφημος» καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Με λίγα λόγια το CIN-I, CIN-II, CIN-III είναι μία κατηγοριοποίηση-σταδιοποίηση των κυτταρικών αλλαγών που προκαλεί ο HPV εάν παραμείνει. Απ’ ότι καταλάβατε η διαδικασία της καρκινογένεσης είναι αργή με αρκετά στάδια, τα οποία είναι πλήρως θεραπεύσιμα με εύκολο τρόπο.
Τι είναι η πλακώδης ενδοεπιθηλιακή βλάβη – Squamous Intraepithelial Lesion(SIL);
Για λόγους ευκολότερης διαχείρισης των προκαρκινικών αλλοιώσεων και της HPV λοιμώξεως προέκυψε, τα τελευταία χρόνια, μία καινούργια ταξινόμηση των κυτταρικών αλλαγών και όλα τα στάδια μετατράπηκαν σε δύο, τοποθετώντας την αθώα HPV λοίμωξη και το CIN-I στην «χαμηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή βλάβη» δηλαδή LGSIL (Low Grade Squamous Intraepithelial Lesion) ενώ το CIN-II και CIN-III στην «υψηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή βλάβη» ή λεγόμενη HGSIL (High Grade Squamous Intraepithelial Lesion).
Τι γίνεται με τα άτυπα αποτελέσματα του Τεστ Παπ;
Και πριν 20 χρόνια και σήμερα, όταν η γυναίκα είχε αλλοιώσεις στο Τεστ Παπανικολάου γινόταν και γίνεται καλά με εύκολο τρόπο. Οι εξελίξεις στην κυτταρολογία (με το ThinPrep Παπ Τεστ), την αυτοματοποιημένη κυτταρολογία, την μοριακή κυτταρολογία (με την ανίχνευση των τύπων του HPV), την ανοσοκυτταροχημεία (με την ανίχνευση των L1, Ε6 και Ε7 πρωτεϊνών) δηλαδή των παραγόντων αυτό-ίασης της βλάβης, τις βελτιώσεις στην κολποσκόπηση, την εξέλιξη των laser και του ήλεκτρο-καυτηριασμού (LLETZ) διαφοροποιούν εντελώς την στάση μας απέναντι στα άτυπα αποτελέσματα του Παπ Τεστ. Και ενώ παλιά λειτουργούσαμε βάση εμπειρίας και υπολογισμών, σήμερα έχουμε την άνεση να λειτουργήσουμε ακριβοδίκαια μειώνοντας τις ιατρογενείς παρενέργειες με ένα πλούσιο πρωτόκολλο αντιμετώπισης του καθενός ευρήματος ξεχωριστά. Οι πιθανές διαφορές στην αντιμετώπιση των περιστατικών μεταξύ των ιατρών, έχουν σχέση με τις δυνατότητες των εργαστηρίων και τις ικανότητες του ίδιου του ιατρού, και φυσικά ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του κάθε ασθενούς.
Όταν λοιπόν έχουμε ένα προβληματικό εύρημα στο ThinPrep Παπ Τεστ, πρώτα από όλα βεβαιώνουμε την γυναίκα ότι είναι ασφαλής και θα είναι πολύ εύκολα υγιής σύντομα. Προσπαθούμε να την χαλαρώσουμε για να δυναμώσουμε τις άμυνες του οργανισμού της, αποβάλλοντας το στρες το όποιο δημιούργησε το πρόβλημα και επιτείνεται με την ανακοίνωση του αποτελέσματος του τεστ, δημιουργώντας φαύλους κύκλους αρρώστιας. Αυτό το σημαντικό κομμάτι με την ανακοίνωση του αποτελέσματος είναι μία τακτική υγιεινής η οποία βοηθάει, όχι μόνο στη αυτό-ίαση, αλλά και στην θεραπεία, και το πιο σημαντικό από όλα, στην μη επανεμφανίσει το προβλήματος. Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι θεραπεύουμε τις βλάβες, χωρίς να είμαστε σίγουροι ότι ξεριζώνουμε τον ιό από τον οργανισμό μας. Ο περιορισμός του καπνίσματος, η υγιεινή διατροφή με βιταμίνες και μέταλλα, οι καλοί βιορυθμοί, και η θετική και αισιόδοξη σκέψη, είναι οι πρώτες μας παραίνεσες για ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.
Το δεύτερο βήμα μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, είναι η συλλογή περισσότερων πληροφοριών σε σχέση με την φύση της βλάβης. Η DNA ταυτοποίηση του ιού (DNA-HPVTest), μας δίνει τα περιθώρια διαχείρισης της. Η ανίχνευση των πρωτεϊνών μας προσφέρει τις πιθανότητες αυτό-ίασης, ενώ η κολποσκόπηση, που στην ουσία είναι τραχηλο-σκόπηση, μας καταδεικνύει την τοπογραφία της βλάβης. Παράλληλα η πιθανή βιοψία προσφέρει επιβεβαίωση του Τεστ Παπ και των πιθανών ευρημάτων της κολποσκόπησης.
Το τρίτο βήμα είναι πολυσύνθετο και εξαρτάται από τα ευρήματα των προηγούμενα αναφερόμενων εξετάσεων. Περιλαμβάνει από απλή παρακολούθηση, απλή καταστροφή έως μία μικρή αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του τραχήλου της μήτρας.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του Παπ, της κολποσκόπησης, της βιοψίας και ενός τεστ HPV;
Παπ τεστ είναι ο μικροσκοπικός έλεγχος της επιφανειακής στιβάδας των κυττάρων του τραχήλου για να βρούμε τυχόν κυτταρικές αλλαγές προτού μετατραπούν σε καρκίνο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μια μικρή βούρτσα χρησιμοποιείται για να πάρει ένα δείγμα των τραχηλικών κυττάρων. Αυτά τα κύτταρα τίθενται έπειτα σε διαφανές γυαλί, όταν πρόκειται για το κλασσικό Τεστ Παπ, ενώ ξεπλένατε σε υγρό όταν πρόκειται για το νέο ThinPrep Παπ Τεστ (υγρή κυτταρολογία ή κυτταρολογία λεπτής στιβάδος).
Στην κολποσκόπηση ελέγχουμε τον κόλπο και τον τράχηλο με κάμερα μεγάλης μεγέθυνσης και υψηλής ακρίβειας. Εφαρμόζουμε φίλτρα χρώματος και διάφορα υγρά στην επιφάνεια του τραχήλου για να βρούμε τυχόν παθολογικές αλλαγές. Αν έχετε ένα παθολογικό αποτέλεσμα στο τεστ Παπανικολάου ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να κάνετε κολποσκόπηση.
Η κολποσκόπηση διεξάγεται από ειδικά εκπαιδευμένους γιατρούς με ένα όργανο που ονομάζεται κολποσκόπιο – ένα ισχυρό φωτιζόμενο μικροσκόπιο που επιτρέπει στο γιατρό να εξετάσει τον τράχηλο της μήτρας σας καλύτερα. Είναι μια διαδικασία παρόμοια με το τεστ Παπανικολάου στο ότι ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα κάτοπτρο για να ανοίξει τον κόλπο σας και να δει καλύτερα τον τράχηλο. Αυτό επιτρέπει να εξετάσει το βαθμό κατά τον οποίο υπάρχουν παθολογικά κύτταρα στον τράχηλο της μήτρας και να ορίσει την κατάλληλη θεραπεία για εσάς.
Ορισμένες φορές ένα δείγμα ιστού (που ονομάζεται βιοψία) θα ληφθεί από τον τράχηλο της μήτρας για περαιτέρω διάγνωση ή ορισμένες φορές η θεραπεία μπορεί να γίνει με την κολποσκόπηση. Εναλλακτικά, μπορεί απλά να σας συστήσουν να κάνετε ένα επαναληπτικό τεστ Παπανικολάου.
Η βιοψία είναι η μικροσκοπική εξέταση, όχι μόνο των επιφανειακών, αλλά μίας παχύτερης στιβάδας κυττάρων που αφαιρείται από τον τράχηλο κατά την διάρκει της κολποσκόπησης και βλέπουμε εάν υπάρχουν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων σε συγκεκριμένα ύποπτα σημεία. Είναι ένας καλός τρόπος να επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα του Παπ σε περίπτωση αμφιβολίας και να αποκλειστεί ο καρκίνος.
Το HPV-DNA τεστ είναι μία εξέταση της μοριακής κυτταρολογίας, αυτοματοποιημένη, άσχετα με το εάν υπάρχει βλάβη ή όχι, που ελέγχει το γενετικό υλικό (DNA) του HPV μέσα στα κύτταρα, και μπορεί να ανιχνεύσει τους διάφορους τύπους του ιού. Η εξέταση γίνεται με το ίδιο δείγμα κυττάρων που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια του ThinPrep Παπ Τεστ.
H Ανίχνευσή L1, E6 και E7 πρωτεϊνών είναι εξετάσεις της ανοσοκυτταροχημείας που προσδιορίζουν την πιθανότητα αυτό-ίασης της βλάβης. Η εξέταση γίνεται με το ίδιο δείγμα κυττάρων που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια του ThinPrep Παπ Τεστ.
Τι είναι το ThinPrep Παπ Τεστ;
Είναι μια νέα μέθοδος Παπ τεστ, η οποία έχει μεγαλύτερη ακρίβεια στη λήψη του δείγματος και καλύτερη ανάλυση των κυττάρων. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται πάρα πολύ οι πιθανότητες λάθους στη διάγνωση των κυτταρικών αλλαγών. Οι βιβλιογραφικές αναφορές δείχνουν βελτίωση στην ανίχνευση ελαφρών βλαβών, σε ποσοστό ανάλογα την χώρα και το εργαστήριο, από 15% έως 55% σε σχέση με το παλιό Παπ Τεστ
Συμπερασματικά, η πρόληψη είναι σωτήρια.
Το τεστ Παπανικολάου είναι ένα πολύτιμο δώρο για την γυναικά, αν σκεφτούμε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τον δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο στον γυναικείο πληθυσμό.
Σε γυναίκες που δεν ελέγχονται τακτικά με τεστ Παπανικολάου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αναπτύσσεται δίχως να γίνει αντιληπτός καθώς δεν ακουλουθείται από συμπτώματα.
Όταν τα συμπτώματα εμφανιστούν, η νόσος θα βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο.
Διαγνωστικά Εργαστηρια Meganalysis
Πηγές
http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&ct=295&articleID=8487&la=1
http://www.womenonly.gr/article.asp?catid=37712&subid=2&pubid=125678703
