Η χοληστερίνη είναι κηρώδης οργανική ουσία και ανήκει στην κατηγορία των λιπιδίων. Είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας.
Είναι βασικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και δομικό συστατικό αρκετών ορμονών (ανδρογόνα, οιστρογόνα, κορτιζόλη, κορτικοστερόνη, αλδοστερόνη). Χρησιμεύει δε, στην παρασκευή της βιταμίνης D και στην παραγωγή χολικών οξέων, που βοηθούν στην πέψη των λιπών και στο μεταβολισμό των λιποδιαλυτών βιταμινών. (http://ygeia.pblogs.gr/tags/cholisterinis-gr.html)
Υπάρχουν διάφορα είδη χοληστερίνης.Τα βασικά είναι:
-
Η LDL χοληστερίνη, που είναι βλαβερή και μεταφέρει τη χοληστερίνη από το ήπαρ στα κύτταρα. Όταν είναι αυξημένη, είναι πιθανό να προκαλέσει απόφραξη των αγγείων, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις. Τη χαρακτηρίζουμε και κακή χοληστερίνη.
-
Η HDL χοληστερίνη που είναι ωφέλιμη, και απομακρύνει την LDL χοληστερίνη από τα τοιχώματα των αγγείων για να τη μεταφέρει στο συκώτι, από όπου αποβάλλεται με τη χολή. Έτσι, ελαττώνεται ο κίνδυνος για εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Άτομα με υψηλά επίπεδα HDL χοληστερίνης, έχουν χαμήλο κίνδυνο να πάθουν έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο. Η HDL χαρακτηρίζεται και καλή χοληστερίνη.
Η χοληστερίνη, λοιπον, είναι απαραίτητη για τον οργανισμό, αλλά τα υψηλά επίπεδά της, στο αίμα, συνδέονται με βλάβες των αγγείων και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η υψηλή χοληστερίνη είναι είναι ένας σημαντικός προδιαδεσικός παράγοντας για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. (http: www.nsph.gr/?xolisterolikentra).
Αναλυτικότερα, ο λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι γιατί τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης ενοχοποιούνται για τη στένωση των στεφανιαίων αρτηριών. Το λιπώδες συστατικό της χοληστερόλης μαζί με άλλα συστατικά εναποτίθενται στα τοιχώματα των αγγείων, δημιουργώντας αθηρωματικές πλάκες. Οι αθηρωματικές πλάκες κατακάθονται στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών, με αποτέλεσμα να εμποδίζουν τη ροή του αίματος στην καρδιά.
Οι στεφανιαιές αρτηρίες, δεν είναι οι μόνες που βλάπτονται από αθηροσκλήρωση. Αθηρωματικές πλάκες μπορεί να σχηματιστούν σε οποιαδήποτε αρτηρία του κυκλοφορικού συστήματος, και ως εκ τούτου, να περιοριστεί η αιματική ροή σε οποιοδήποτε όργανο του συστήματος. Άρα, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης συνιστούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για όλα τα όργανα, κυρίως όμως για την καρδιά, τον εγκέφαλο, τα νεφρά και το έντερο.
Οι περισσότεροι νεαροί ενήλικες νομίζουν ότι έχουν αρκετά χρόνια μπροστά τους για να ανησυχήσουν για τα επίπεδα της χοληστερίνης τους. Όμως, μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα δείχνει ότι ακόμη και μια ελαφρώς, αλλά συνεχώς αυξανόμενη χοληστερίνη, μετά τα 35 έτη, μπορεί να εχει μακροχρόνιες συνέπειες για την καρδιά.
Όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα παραμένει υψηλή η χοληστερίνη, τόσο αυξάνει ο καρδιαγγειακός κίνδυνος, Κάθε δεκαετία με αυξημένους δείκτες χοληστερίνης, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγειοπάθειας κατά 40%. Οι ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Ντιουκ, με επικεφαλής την καρδιολόγο Αν Μαρί Ναβάρ Μπογκάν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό καρδιολογικό περιοδικό “Circulation”, σύμφωνα με τους “Times “ της Νέας Ιόρκης, μελέτησαν επί 20 χρόνια 1478 άτομα με μέση ηλικία 55 ετών. Όλοι έκαναν τακτικό έλεγχο στη χοληστερίνη τους κατά την προηγούμενη εικοσαετία. Η μελέτη εδειξε, ότι όσοι έιχαν υψηλή χοληστερίνη επί 11 ως 20 χρόνια, είχαν κατά μέσο όρο 16.5% κίνδυνο καρδιοπάθειας, ενώ όσοι είχαν υψηλή χοληστερίνη επί 1 ως 10 χρόνια, είχαν μικρότερο κίνδυνο 8.1%. Όσοι δεν έιχαν ποτέ υψηλή χοληστερίνη, είχαν κίνδυνο μόνο 4.4%.
Φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης με μια ματιά…
|
Φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης σε ενήλικες
|
||
|
Ολική χοληστερίνη |
LDL-χοληστερίνη |
HDL-χοληστερίνη |
|
<200 Επιθυμητή |
<100 Ιδανική |
>=60 Επιθυμητή |
|
200-239 Οριακά υψηλή |
100-129 Σχεδόν φυσιολογική |
<40 Χαμηλή |
|
>=240 Υψηλή |
130-159 Οριακά υψηλή |
|
|
|
160-189 Υψηλή |
|
|
|
>=190 Πολύ υψηλή |
|
|
Φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης σε παιδιά
|
||
|
Ολική χοληστερίνη |
LDL-χοληστερίνη |
HDL-χοληστερίνη |
|
<170 Επιθυμητή |
<110 Επιθυμητή |
>40 Επιθυμητή |
|
170-200 Οριακά υψηλή |
110-130 Οριακά υψηλή |
|
|
>200 Υψηλή |
>130 Υψηλή |
<35 Χαμηλή |
Οι παράγοντες που ανεβάζουν την χοληστερίνη με λίγα λόγια…
- Η παχυσαρκία προκαλεί την αύξηση της ολικής χοληστερίνης στο αίμα. Επιπλέον, απορρυθμίζει τις επιμέρους χοληστερίνες, αυξάνοντας την LDL χοληστερίνη και ελαττώνοντας την HDL χοληστερίνη. Επίσης, τα περιττά κιλά που συσσωρεύονται στην κοιλιά πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες αυξημένης χοληστερίνης
- Διατροφές πλούσιες σε κορεσμένα λίπη συντελούν στην αύξηση των πιθανοτήτων για καρδιαγγειακά νοσήματα.
- Αποφευγουμε λοιπόν κόκκινα κρέατα και πολλά επεξεργασμένα κρέατα, τηγανητά, πρόχειρα φαγητά, τα γλυκά, τα πολλά αυγά.
- Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση αλκοόλ ακόμα και μικρής ποσότητας , αυξάνουν τα επίπεδα της HDL κατά 12% περίπου και μειώνουν τα επίπεδα της LDL, κατά 4-8%. Η κατανάλωση όμως υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ, από άτομα μεγαλύτερα άνω των 50 ετών, έχουν ψηλότερη LDL, από άτομα που καταναλώνουν μικρή ποσότητα αλκοόλ.
- Το κάπνισμα αυξάνει γενικά την χοληστερίνη και ελαττώνει την HDL. Σύμφωνα με έρευνες τα επίπεδα της HDL σε άνδρες που κάπνιζαν 20 τσιγάρα την ημέρα, ήταν 11% χαμηλότερα, σε σχέση με μη καπνιστές. Τα επίπεδα HDL σε γυναίκες καπνίστριες ήταν 14% χαμηλότερα, σε σχέση με μη γυναίκες που δεν καπνίζαν.
- Η έλλειψη της σωματικής δραστηριότητας επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα.
- Παθήσεις του ήπατος και των νεφρών μπορεί να οδηγήσουν στην αύξηση της χοληστερίνης
- Οι κληρονομικοί παράγοντες . Υπάρχει ένα ποσοστό ανθρώπων που γεννιέται με υψηλή χοληστερίνη.
- Αυξημένη χοληστερίνη μπορεί να έχουμε και διαταρραχές του μεταβολισμού που προέρχονται από την μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι η χώρα μας ακολουθεί την παγκόσμια τάση της αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας. Με άλλα λόγια, παρατηρούνται και στον παιδικό πληθυσμό, υψηλά ποσοστά χοληστερίνης και σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ. Σε επιδημιολογική μελέτη, στο Τζάνειο Νοσοκομείο, βρέθηκε ότι στην περιοχή του Πειραιά, κατά την τελευταία δεκαετία το βάρος των παιδιών έχει αυξηθεί κατά 2.5κιλά περίπου. Τα υπέρβαρα παιδιά έχουν υψηλότερα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, καθώς επίσης και αυξημένης αρτηριακής πίεσης, σε σχέση με τα παιδιά που έχουν φυσιολογικό βάρος.
Η χοληστερίνη θα πρέπει να ελέγχεται σε μικρούς και μεγάλους με βάση τις οδηγίες των γιατρών σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα.
Για να είναι αξιόπιστη η εξέταση της χοληστερίνης ( ολική χοληστερίνη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια), πρέπει να προηγείται αποχή από το φαγητό 12-14 ώρες, διαφορετικά θα επηρεαστεί η τιμή τους. Η λήψη του αίματος γίνεται σε πρωινή ώρα και καλό είναι την προηγούμενη μέρα να μην έχουμε καταναλώσει πλούσια σε χοληστερίνη τρόφιμα.
Δεν παίρνουμε ποτέ φάρμακα με δική μας πρωτοβουλία, σκεπτόμενοι ότι μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερίνης. Ο γιατρός, που μας παρακολουθεί, είναι αρμόδιος να κρίνει, αν θα μας δώσει φάρμακα, εφόσον έχουμε υψηλά επίπεδα χοληστερίνης. Και αν μας δώσει, δεν θα πρέπει να πιστέψουμε, ότι επειδη πίνουμε το φαρμακο για την μείωση της χοληστερίνης, μπορούμε να τρώμε ότι θέλουμε.
Σήμερα, τα περισσότερα φάρμακα που δίνονται για τη χοληστερίνη είναι κυρίως στατίνες που μπορουν να ρίξουν την κακή χοληστερίνη κατα 20-60%. θεωρούνται ασφαλή σχετικά φάρμακα και όταν η χορήγησή τους γίνεται με προσοχή, δεν έχουν σημαντικές παρενέργειες. Ωστόσο, μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα κάποιων ενζύμων του ήπατος και κάποια από αυτά να προκαλέσουν βλάβη στους μυς.
Ακόμα πρόσφατη διεθνής μελέτη έδειξε οτι τα δημοφιλή φάρμακα κατά της χοληστερίνης έχουν και κάποια οφέλη για τα υγειή άτομα. Σύμφωνα με τη μελέτη “Δίας” που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας στη Ν. Ορλεάνη και δημοσιέυτηκε παράλληλα στην επιθεώρηση “ New England Journal of Medicine”, η χορήγηση της ροσουβαστατίνης σε ανθρώπους με υψηλές τιμές χοληστερίνης, μείωσε στο μισό τους θανάτους από καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια. Η ίδια μελέτη, όμως, δεν θα πρέπει να ωθήσει τον κόσμο να λαμβάνει φάρμακα αλόγιστα.
Επιπρόσθετα, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ντιουκ βρήκαν ότι ή λήψη στατινών μπορεί να παραπλανήσει τα απποτελέσματα του λεγόμενου προστατικου αντιγόνου PSΑ που χρησιμέυει στην διάγνωση του καρκίνου του προστάτη. Εικάζουν ότι το φαινόμενο οφέιλεται στην αντιφλεγμονώδη δράση των στατινών.
Τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι η συνθετική HDLυπόσχεται καλή υγεία. Επιστήμονες του Northwestern ανακοίνωσαν ότι κατόρθωσαν να δημιουργήσουν στο εργαστήριο λιποπρωτείνη υψηλής πυκνότητας (HDL). Τα φάρμακα μπορουν να μειώσουν την κακή χοληστερίνη, αλλά όχι να αυξήσουν την καλή. Μετά από αυτή την ανακάλυψη, οι ερευνητές ελπίζουν ότι στο μέλλον, η συνθετική χοληστερίνη θα αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία αποτελεσματικών φαρμάκων που θα αυξάνουν την HDL. H συνθετική χοληστερίνη βασίζεται σε νανοσωματίδια χρυσού.
Ποση όμως χοληστερίνη χρειαζόμαστε καθημερινά…
Όλοι οι διεθνείς φορείς συνιστούν σύνεση στην κατανάλωση τροφών που την περιέχουν, ώστε η ημερήσια πρόσληψή της να μην ξεπερνά τα 300 mg ημερησίως για τα γενικό πληθυσμό και τα 200mg για τα άτομα που έχουν προβλήματα υγείας.
Επιτακτική είναι η ανάγκη της πρόληψης
Η υγιεινή διατροφή και η καθημερινή άσκηση είναι τα καλύτερα μέτρα πρόληψης. Η αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών χοληστερίνης στα παιδιά γίνεται αρχικά με δίαιτα που καθορίζει ο γιατρός και ο διαιτολόγος και σε ειδικές περιπτώσεις -σπάνια- με φάρμακα.
Ας μειωσουμε την υψηλή χοληστερίνη χωρίς φάρμακα
Με σωστή διατροφή και αλλάζοντας διατροφικές συνήθειες..Ελέγχουμε την ποσότητα και την ποιότητα των λιπαρών που προσλαμβάνουμε ημερησίως. Λιγότερα λιπαρά και λιγότερες θερμίδες.
Πρωταθλητές στην μείωση της χοληστερίνης είναι τα φρούτα τα λαχανικά και τα προιόντα ολικής άλεσης. Αυτά περιέχουν φυτικές ίνες και δεσμέυουν μέρος της χοληστρίνης του φαγητού, εμποδίζοντας την απορρόφηση της από τον οργανισμό. Παράλληλα, οι φυτικές ίνες αποτελούν σημαντικές πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να δεσμεύουν ελέυθερες ρίζες που επιτίθενται στα κύτταρα του οργανισμού και ευθύνονται για την εμφάνιση των καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Χρησιμοποιείτε το ελαιόλαδο. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και μονοακόρεστα λιπαρά που αυξάνουν ελαφρώς τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης.
Οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά. Παράλληλα υπάρχουν ξηροί καρποί, όπως τα φυστίκια τύπου Αιγίνης, τα αράπικα και οι ηλιόσποροι που περιέχουν φυτικές ίνες και φυτικές στερόλες, οι οποίες σύμφωνα με τις έρευνες μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερίνης. Όλα αυτά επιβεβαιώνονται από μια μελέτη που πραματοποιήθηκε από το τμήμα Διατροφικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση ¨European Journal of Nutrition¨.
Τα λιπαρά ψάρια μπορεί να μη μειώνουν την κακή χοληστερίνη, αυξάνουν όμως την καλή και μειώνουν τα τριγλυκερίδια λόγω των ω3 λιπαρών οξέων που περιέχουν και τα οποία ασκούν ευεργετική δράση στα τοιχώματα των αγγείων.
Στο σουσάμι και στα προιόντα του, περιέχονται φαινολικές ενώσεις, οι λιγνάνες, με κυριότερες από αυτές τη σεσαμίνη και τη σεσαμινόλη. Τελευταίες έρευνες καταδεικνύουν σημαντική μείωση της απορρόφησης της χοληστερίνης από τον οργανισμό, όπως επίσης και μείωση της ενδογενούς σύνθεσής της μετά την κατανάλωση του σουσαμιού.
Τα τελευταία χρόνια εχουν δημιουργηθεί και τα λειτουργικά τρόφιμα , δηλαδή τα προιόντα που είναι εμπλουτισμένα με ειδικά συστατικά, που έχουν σκοπό να μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερίνης. Πρόκειται για διάφορα προιόντα επάλειψης, ροφήματα , ψωμί και αρτοπαρασκευάσματα. Τα προιόντα αυτά, μπορούν να συμβάλλουν μονο στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν πανάκεια.
Ας ασκηθούμε και ας χάσουμε βάρος. Ας αλλάξουμε τον τρόπο τησ ζωή μας . Ας κόψουμε το κάπνισμα και τις κακές συνήθειες που μόνο μας βλάπτουν.
Προβλέπουμε για την υγεία μας και δρούμε προκαταβολικά.Ας δώσουμε στην ζωή μας, την αξία που της αρμόζει.
Λαμπρινή Βασιλείου
Βοηθός Ιατρικών και Βιολογικών Εργαστηρίων
Διαγνωστικών Εργαστηρίων Meganalysis
