Κήλη

Μια κήλη του κοιλιακού τοιχώματος είναι ένα άνοιγμα ή μια αδυναμία στη μυϊκή δομή του τοιχώματος της κοιλίας. Το περιτόναιο, που είναι η επένδυση της κοιλιακής κοιλότητας, προεξέχει μέσα από αυτό το άνοιγμα, και προκαλεί διόγκωση, η οποία είναι συνήθως πιο αισθητή, όταν οι κοιλιακοί μύες σφίγγονται, αυξάνοντας έτσι την πίεση στην κοιλιά.

Περίπου 10% του πληθυσμού (βρέφη, παιδιά και ενήλικες ανεξαρτήτως φύλου) θα αποκτήσουν κήλη στη διάρκεια της ζωής τους. Ωστόσο, η πλειοψηφία των κοιλιακών κηλών εμφανίζονται στους άνδρες.

Αίτια

Η προβολή προς τα έξω των ενδοκοιλιακών οργάνων οφείλεται:

-Στην αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση που υπάρχει κατά την καθημερινή δραστηριότητα του σώματος που προκαλείται από: αναπνοή, βήχα, άρση βάρους, βαριά χειρωνακτική εργασία.

-Στη συγγενής προδιάθεση (πολλές φορές κατά τη γέννηση).

-Στη διαταραχή της ισορροπία σύνθεσης – αποδόμησης του κολλαγόνου (προχωρημένη ηλικία, υποσιτισμός ή κακή διατροφή).

-Στα τραύματα ή και τις εγχειρητικές τομές (λόγω της εξασθένησης που προκαλούν στα τοιχωμάτων κατά μήκος των ουλών και της διαταραχής της νευρώσεως σε γειτονική με το τραύμα περιοχή).

 

Είδη κήλης

Οι συνήθεις περιοχές, στις οποίες εμφανίζονται κήλες είναι στους βουβώνες (βουβωνοκήλη), στον ομφαλό (ομφαλοκήλη) και στην περιοχή προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης (μετεγχειρητική κοιλιοκήλη).

Κατά σειρά συχνότητας έχουμε:

Βουβωνοκήλη

Η βουβωνοκήλη αποτελεί τη συχνότερη μορφή κήλης τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ενώ είναι σαφώς συχνότερη μεταξύ των ανδρών.

Οποιοδήποτε αίτιο προκαλεί αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης όπως άρση βάρους, βήχας, φτάρνισμα, παχυσαρκία, εγκυμοσύνη, δυσκοιλιότητα και δη τα επαναλαμβανόμενα και τα μακράς διαρκείας (βήχας σε καπνιστές, συστηματική άρση βάρους λόγω βαριάς σωματικής εργασίας ή αθλητικής δραστηριότητας) μπορεί να ξεπεράσει το όριο αντοχής των ιστών του βουβωνικού πόρου (άρα να προκαλέσει εμφάνιση βουβωνοκήλης) ή να επιδεινώσει μία ήδη υπάρχουσα βουβωνοκήλη (άρα να αυξήσει το χάσμα του πόρου και το μέγεθος της κήλης).

Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι η συνεχής παρουσία, ή η διαλείπουσα εμφάνιση διογκώσεως ή/και άλγους στην περιοχή, ο πυρετός, η ναυτία ή και ο εμετός και η έντονη δυσκοιλιότητα.

 

Μηροκήλη

Οι μηροκήλες αποτελούν το 5%-7% του συνόλου των κηλών. Απαντώνται πολύ συχνότερα στις γυναίκες και η συχνότητα εμφανίσεώς τους είναι μικρότερη από την αντίστοιχη των βουβωνοκηλών. Εμφανίζεται συχνότερα σε ηλικιωμένες, παχύσαρκες και πολύτοκες γυναίκες.

Οι μηροκήλες παρουσιάζουν πολύ μεγάλο κίνδυνο περίσφιξης, γεγονός που συνεπάγεται κίνδυνο νέκρωσης του εντέρου. Συνήθως εμφανίζονται σαν μια διόγκωση, με ελάχιστα συμπτώματα, κοντά στη μηροβουβωνική πτυχή. Δυστυχώς πολλές φορές έχουν υποστεί περίσφιξη και εμφανίζονται με έντονο πόνο και διόγκωση στην περιοχή, οπότε ο κίνδυνος περιτονίτιδας είναι ορατός. Η θεραπεία τους είναι πάντα χειρουργική.

 

Ομφαλοκήλη

Οι μετεγχειρητικές κοιλιοκήλες και η ομφαλοκήλη (ορθότερα παραομφαλοκήλη) αποτελούν μαζί με τις μηροκήλες (κήλες στην περιοχή ένωσης του μηρού με τον κορμό, χαμηλότερα από την περιοχή εμφάνισης βουβωνοκήλης) τη δεύτερη μεγάλη κατηγορία κηλών, μετά τη βουβωνοκήλη.

Εδώ, η κήλη ουσιαστικά σχηματίζεται γύρω από τον ομφαλό (ομφαλοκήλη / παραομφαλοκήλη).

Οι κήλες αυτές πέραν της ενοχλητικής διόγκωσης και των όποιων τοπικών συμπτωμάτων, εάν αφεθούν να μεγαλώσουν πάρα πολύ μπορούν να προκαλέσουν απώλεια ζωτικού χώρου από την κοιλιά, έτσι ώστε ένα ποσοστό ενδοκοιλιακών σπλάγχνων να βρίσκονται εκτός κοιλιάς!

Συμπτώματα

-Διόγκωση της περιοχής πέριξ του ομφαλού (παραομφαλοκήλη) ή πάνω από αυτόν (επιγαστρική κήλη), η οποία μπορεί να είναι μόνιμη ή να εμφανίζεται περιστασιακά

-Αίσθημα βάρους ή/και πόνος

-Εναλλαγές περιόδων δυσκοιλιότητας με ευκοιλιότητα

Εφόσον εμφανιστεί πολύ έντονος πόνος και διόγκωση γύρω από τον ομφαλό, που δεν υποχωρούν ή/και συνοδεύονται από πυρετό, ναυτία, εμετό ή  τάση για εμετό,υπάρχει σημαντική πιθανότητα να έχει γίνει κάποια επιπλοκή και η κήλη να είναι πλέον μη ανατασσομένη, περιεσφιγμένη ή στραγγαλισθείσα. Αυτό αποτελεί επείγουσα χειρουργική πάθηση που χρήζει άμεσης διάγνωσης και αντιμετώπισης.

 

Επιγαστρική κήλη

Εμφανίζεται σχετικά σπάνια (2%-3% του πληθυσμού) και είναι συχνότερες στους άνδρες. Εμφανίζονται κατά μήκος της γραμμής που ενώνει το στέρνο με τον ομφαλό, και η οποία ονομάζεται «λευκή γραμμή». Γι’ αυτό και πολλές φορές οι κήλες αυτής της κατηγορίας ονομάζονται «κήλες της λευκής γραμμής».

Ως ιδιαίτερος τύπος κήλης της λευκής γραμμής θεωρείται η διάσταση των ορθών κοιλιακών μυών. Μόνο ο χειρουργός μπορεί να ξεχωρίσει αυτά τα δύο είδη κηλών και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι οι κήλες της λευκής γραμμής χειρουργούνται λαπαροσκοπικά, ενώ αντίθετα η διάσταση των ορθών κοιλιακών μυών δεν απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Κυρίως προκαλούν συμπτώματα που ποικίλλουν, από τοπική ευαισθησία και πόνο έως ναυτία και τάση για έμετο.

Η επιγαστρική κηλη είναι επικίνδυνος τύπος κήλης, διότι συχνά αναπτύσσει περίσφιξη.

 

Μετεγχειρητική κήλη

Οι μετεγχειρητικές κοιλιοκήλες έρχονται δεύτερες σε συχνότητα εμφανίσεως, μετά από τις βουβωνοκήλες (10%-16%).

Εδώ, το κοιλιακό περιεχόμενο προπίπτει μέσω της ουλής που σχηματίστηκε από προηγούμενη εγχειρητική τομή, επομένως οι κήλες αυτές προκύπτουν έπειτα από χειρουργική επέμβαση στην περιοχή της κοιλιάς. Αναπτύσσονται στο 0,5% – 15% των ασθενών που υποβάλλονται σε ανοιχτές κοιλιακές εγχειρήσεις.

Οι μετεγχειρητικές κοιλιοκήλες υποτροπιάζουν σε μεγάλο ποσοστό, εάν δεν γίνει η σωστή επέμβαση.

 

Κιρσοκήλη

Η κιρσοκήλη αποτελεί την κυριότερη αιτία υπογονιμότητας, στειρότητας στον άνδρα. Μετά την χειρουργική αποκατάσταση η γονιμότητα αποκαθίσταται.

Εμφανίζεται συνήθως στον αριστερό όρχι και πολύ πιο σπάνια στο δεξιό ή και στους δύο.

Νέοι άνδρες αλλά και έφηβοι που αισθάνονται ελαφρό πρήξιμο ή αίσθημα βάρους ή και πόνο στο όσχεο ή στους όρχεις πρέπει να εξετάζονται από γιατρό. Σε μεγάλες ηλικίες η ξαφνική εμφάνιση κιρσοκήλης πρέπει να συνοδεύεται από λεπτομερή κλινικό και απεικονιστικό έλεγχο προκειμένου να αποκλειστούν σοβαρότερες παθήσεις που προκάλεσαν την κιρσοκήλη.

Εκτός από την κλινική εξέταση από το γιατρό το υπερηχογράφημα της περιοχής θα θέσει τη διάγνωση. Συχνά είναι απαραίτητο το σπερμοδιάγραμμα, που θα περιγράψει τα χαρακτηριστικά του σπέρματος

 

Διαφραγματοκήλη

Μία ιδιαίτερη οντότητα αποτελεί η διαφραγματοκήλη, κατά την οποία η κήλη παρουσιάζεται ειδικά στο διάφραγμα στο σημείο εισόδου του οισοφάγου στον στόμαχο, κατά την οποία μέρος του στομάχου εισέρχεται στον θώρακα μέσα από το οισοφαγικό τρήμα.

Η συμπτωματολογία της διαφραγματοκήλης έχει σχέση κυρίως με την εμφάνιση παλινδρομικής νοσου, οισοφαγίτιδας, οισοφάγου Barret κλπ, και αντιμετωπίζεται κυρίως από γαστρεντερολογικό τμήμα.

Άλλοι συγκεκριμένοι τύποι κήλης

-Κήλη Amyand: Η κήλη Amyand αποτελεί μια σπάνια μορφή βουβωνοκήλης όπου το περιεχόμενο του κηλικού σάκου είναι η σκωληκοειδής απόφυση.

-Κήλη Cooper: Είναι μηροκήλη με δύο σάκους, έναν στο μηριαίο κανάλι, και έναν δεύτερο μέσα από ένα ελάττωμα στην επιφανειακή περιτονία και εμφανίζονται σχεδόν αμέσως κάτω από το δέρμα.

-Κήλη Littre: Μια κήλη που αφορά το εκκόλπωμα του Meckel.

-Οσφυϊκή κήλη: Μια κήλη στην οσφυϊκή περιοχή (δεν πρέπει να συγχέεται με μια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου):

• Κήλη του Petit: Μια κήλη μέσω τρίγωνο του Petit (κατώτερο οσφυϊκή τρίγωνο). 

• Κήλη Grynfeltt: μια κήλη μέσω του τριγώνου Grynfeltt-Lesshaft (ανώτερο οσφυϊκό τρίγωνο). 

-Κήλη Maydl: Δύο γειτονικοί βρόχοi του λεπτού εντέρου βρίσκονται σε  σάκο με ένα στενό λαιμό. Το τμήμα του εντέρου στο εσωτερικό της κοιλιάς στερείται αιμάτωσης και τελικά νεκρώνεται.

-Κήλη Morgagni: Ένας τύπος κήλης όπου κοιλιακό περιεχόμενο περνά στο θώρακα μέσω αδυναμίας στο διάφραγμα.

-Κήλη θυρεοειδούς τρήματος: Κήλη μέσα από το κανάλι του θυρεοειδούς τρήματος. 

–Pantaloon κήλη: Συνδυασμένη άμεση και έμμεση κήλη, όταν ο σάκος προεξέχει και στις δύο πλευρές των κατώτερων επιγαστρικών χώρων.

–Περινεϊκή κήλη: Η περινεϊκή κήλη προεξέχει μέσω των μυών και της περιτονίας του περινέου. Μπορεί να είναι πρωτοπαθής, αλλά συνήθως αποκτάται μετά από περινεϊκή προστατεκτομή, κοιλιοπερινεϊκή εκτομή του ορθού ή πυελική εξεντέρωση.

–Προπεριτοναϊκή κήλη: Σπάνια κήλη που βρίσκεται ακριβώς πάνω από το περιτόναιο, για παράδειγμα, όταν ένα μέρος της βουβωνοκήλης περάσει από τον εν τω βάθει βουβωνικό δακτύλιο στον προπεριτοναϊκό χώρο.

-Κήλη Richter: Μια κήλη που αφορά μόνο ένα πλευρικό τοίχωμα του εντέρου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε στραγγαλισμό του εντέρου που οδηγεί σε διάτρηση μέσω ισχαιμίας χωρίς να προκαλεί απόφραξη του εντέρου ή οποιοδήποτε προειδοποιητικό σημείο.

-Ολισθαίνουσα κήλη: Εμφανίζεται όταν ένα όργανο παίρνει μαζί τμήμα του περιτοναίου, ή, με άλλα λόγια, το όργανο είναι μέρος του σάκου της κήλης. Το παχύ έντερο και η ουροδόχος κύστη συχνά εμπλέκονται. Ο όρος επίσης αναφέρεται συχνά για τις ολισθαίνουσες κήλες του στομάχου.

-Ισχιακή κήλη: Αυτή η κήλη στο ισχιακό τρήμα παρουσιάζεται πιο συχνά ως μια δυσάρεστη μάζα στην περιοχή του γλουτού. Εντερική απόφραξη μπορεί, επίσης, να προκύψει. Αυτό το είδος της κήλης είναι  σπάνιο.

–Κήλη Spigelian κήλη: Αυτόματη πλευρική κοιλιοκήλη.

–Κήλη από αθλητισμό: Μια κήλη που χαρακτηρίζεται από χρόνιο πόνο στη βουβωνική χώρα σε αθλητές και διεσταλμένο επιπολής βουβωνικό δακτύλιο.

–Κήλη Velpeau: Μια κήλη στη βουβωνική χώρα μπροστά από τα μηριαία αγγεία.

–Πρωκτικές κήλες: Συμβαίνουν όταν οι ιστοί προεξέχουν γύρω από την πρωκτική μεμβράνη. Οι πρωκτικές κήλες είναι σπάνιες. Συχνά συγχέονται με τις αιμορροΐδες. 

–Ενδοκρανιακές κήλες: Συμβαίνουν όταν εγκεφαλικός ιστός, υγρό, και τα αιμοφόρα αγγεία έχουν απομακρυνθεί από τη συνήθη θέση τους στο κρανίο. Ειδικά αν κήλες μέσα στο κρανίο λαμβάνουν χώρα κοντά στην περιοχή του εγκεφαλικού στελέχους, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται, αμέσως.

Εξετάσεις και Δοκιμασίες

Ο γιατρός μπορεί να επιβεβαιώσει την παρουσία μιας κήλης κατά την κλινική εξέταση. Η μάζα μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος όταν βήχετε, σκύβετε, σηκώνετε βάρος ή κοπιάζετε. 
Η κήλη (προεξοχή) μπορεί να μην είναι διακριτή σε βρέφη και παιδιά, εκτός από τις στιγμές που το παιδί κλαίει ή βήχει. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται υπέρηχος για να ανιχνευτεί μια κήλη.

Αντιμετώπιση

Το χειρουργείο είναι η μόνη αντιμετώπιση που μπορεί να διορθώσει μια κήλη.

Ωστόσο, οι μικρότερες κήλες χωρίς συμπτώματα μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις να βρίσκονται υπό παρακολούθηση.

Χειρουργείο συνήθως γίνεται για κήλες που γίνονται μεγαλύτερες ή είναι επώδυνες. Στο χειρουργείο ασφαλίζεται ο αδύναμος ιστός του κοιλιακού τοιχώματος (περιτονία) και συγκλείονται οποιεσδήποτε οπές. Σήμερα, οι περισσότερες κήλες συγκλείονται με υφασμάτινα πλέγματα για το σφράγισμα των οπών.

Αντί για ανοικτό χειρουργείο, κάποιες κήλες μπορούν να διορθωθούν με λαπαροσκοπική μέθοδο (χρήση κάμερας). Τα πλεονεκτήματα της χρήσης μιας κάμερας περιλαμβάνουν μικρές χειρουργικές τομές, ταχύτερη επούλωση και λιγότερο πόνο μετεγχειρητικά. Η έκβαση είναι συνήθως καλή με την αντιμετώπιση. Η υποτροπή είναι σπάνια (1% – 3%)